Nieuwe minister sluit verplichte uitkoop van boeren niet meer uit

In het regeerakkoord stond het er nog vriendelijk. ‘We gaan op het boerenerf het gesprek aan om samen te zoeken naar de mogelijkheden’, zo liet het kabinet half december nog zoetgevooisd optekenen. 

Als Van der Wal donderdag in een debat met de Tweede Kamer wordt gevraagd wat ze eigenlijk met dat zinnetje bedoelt, zegt zij dat het zeker zwaar zal zijn voor boeren die van generatie op generatie een bedrijf runnen, die gewoon door willen blijven gaan met hun bedrijf. Maar zo benadrukt zij ook: ,,Ik wil het eerlijke verhaal vertellen. En dat is dat dit niet in ieder gebied haalbaar is.’’

Het kabinet wil zoveel mogelijk boeren stimuleren om vrijwillig mee te werken aan de vermindering van stikstofuitstoot. Maar inmiddels klinken ook zwaardere bewoordingen, zoals ‘onteigening’ en ‘niet ontkomen’ aan gedwongen verkoop.

De nieuwe VVD-bewindsvrouw slaat een hardere toon aan. De minister voor Natuur en Stikstof verwacht dat in meerdere gevallen niet te ontkomen is aan verplichte uitkoop van boeren. ,,Het is een laatste redmiddel, maar het is tegelijkertijd een realisme dat we het niet altijd kunnen vermijden. Ik kan het echt niet uitsluiten”, erkent ze. 

De liberale politica wil in 2022 en 2023 werken met een beloningssysteem. Hoe sneller je besluit te stoppen, hoe hoger de vergoeding. Na die periode wordt het minder vriendelijk. ,,Het eerlijke verhaal is wel, dat je niet aan onteigening ontkomt, áls de vrijwilligheid er dan niet is.”

Binnen enkele weken stuurt zij een plan naar de Kamer, waarin staat hoe zij het stikstofprobleem het hoofd wil bieden. Mogelijk gaat zij daarvoor gluren bij de buren. De Vlaamse regering heeft twee weken geleden verklaard dat de meest vervuilende veehouderijen in 2025 dicht moeten. Dat gaat daar om zestig bedrijven. Ruim honderd andere veehouderijen moeten hun stikstofuitstoot fors verminderen. Zowel in Nederland als in Vlaanderen is stikstof een groot probleem, na een uitspraak van de rechter. Alleen gaat het in Nederland om een veelvoud van het aantal boeren in Vlaanderen.

In september suggereerde de landsadvocaat dat de overheid vergunningen moet afpakken van boeren die veel stikstof uitstoten in de buurt van natuurgebieden. Zo stond te lezen in een advies aan het ministerie van Landbouw, dat door deze site is ingezien. Bij het intrekken van een vergunning moet een veehouder vrijwel direct stoppen met boeren. Daarmee gaat die maatregel veel verder dan onteigening, waarbij het nog jaren kan duren tot een boerderij is opgedoekt. Volgens landsadvocaat Hans Besselink ‘zal onteigening niet tot een snel resultaat kunnen leiden’, maar ‘intrekking van vergunningen kan dat wél.’

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: