Oud-minister Gerrit Braks (84) overleden

Braks bekleedde die post namens het CDA toen in Europa in 1984 de melkquotering werd ingevoerd. De productie van melk werd daarmee aan een maximum gebonden. Op die manier zou Europa verlost worden van de melkplas en de boterberg. Het kwam er op neer dat boerenbedrijven aan een productiemaximum, een quotum, werden gebonden. Ging een boer over zijn quotum heen, dan kreeg hij te maken met de zogeheten superheffing.

De regeling werd op 1 april 2015 na ruim dertig jaar afgeschaft. Het leidde tot een nieuwe explosie van de productie, omdat de melkveehouders zagen dat de vraag buiten de EU, met name uit China, fors was gegroeid. Braks waarschuwde toen voor de perverse prikkel die van het afschaffen van de productiebeperking uitging. ,,Sterker, ik zou de melkquota nu ook zo weer invoeren'', zei hij in een interview met een aantal regionale kranten.

Hij maakte zich zorgen over de ongebreidelde groei van het aantal stallen op het Nederlandse platteland, in de jaren voor de afschaffing. ,,Ik hou mijn hart vast.'' De nieuwe generatie melkveehouders zag dat anders. 1 April 2015 was volgens hen niet meer of minder dan bevrijdingsdag.

 Volgens Braks zou er snel weer sprake zijn van overproductie en dat boeren dan met veel strengere mestquota te maken zouden krijgen. ,,Met de mestquota krijgt de boer te maken met veel meer invloed van buitenaf. Dus ik vraag me af of de boeren hier zoveel mee te winnen hebben.'' Minder dan een jaar later kreeg hij het gelijk aan zijn zijde en moesten vele duizenden koeien door de melkveehouders worden afgestoten om te voldoen aan het intussen ingestelde mestquotum.

Braks werd geboren in een boerengezin in Odiliapeel. Hij studeerde in 1965 af aan de landbouwuniversiteit in Wageningen, na een lange serie opleidingen, vooral in de avonduren. Hij werkte eerst bij de provincie, later het ministerie en vervolgens Brussel en werd in 1977 voor toen nog de KVP, gekozen in de Tweede Kamer. Amper drie jaar later werd hij minister van Landbouw in het eerste kabinet Van Agt. 

Daar kreeg hij te maken met de mestproblematiek, de lage melkprijzen, problemen met dierenwelzijn en visfraude. Ondanks veel impopulaire maatregelen die hij moest nemen, bleef hij onverminderd populair bij de boeren. In 1990 kwam er een einde aan zijn ministerschap, omdat toenmalige coalitiegenoot PvdA vond dat hij te weinig deed tegen de visfraude.

Braks zette daarop een stap buiten de actieve politiek door voorzitter te worden van de KRO. Hij werd tevens lid van de Eerste Kamer (tussen 1991 en 2003) zat daar twee jaar de fractie van het CDA voor, en sloot zijn politieke carrière af tussen 2001 en 2003 als voorzitter van de senaat. In 2007 en 2008 kwam hij nog heel even terug op de voorgrond als  waarnemend burgemeester van Eindhoven.

Braks was 'een vooraanstaand CDA-politicus die op verschillende terreinen een enorme bijdrage heeft geleverd aan de Nederlandse politiek', aldus CDA-leider Sybrand van Haersma Buma vanmiddag. 

Partijvoorzitter Ruth Peetoom noemt Braks een 'een politicus met een rechte rug en een groot hart, iemand die stond voor zijn zaak'.