Prinsjesdag straks in 2.0-variant? Spoiler: de hoedjes en de koets mogen blijven

Het was een briefje van 12 kantjes, maar de impact is mogelijk vele malen groter dan dat doet vermoeden. Minister Sigrid Kaag (Financiën) stuurde woensdagavond haar plan stilletjes naar de Tweede Kamer. Met de weinig opzienbarende titel ‘Kamerbrief begrotingsproces’ nog wel, maar er zat mogelijk een flinke verandering van Haagse gewoontes in verstopt.

Het voornemen is namelijk om al in het voorjaar de belangrijkste plannen voor het jaar erop te gaan delen, de Miljoenennota, inclusief de altijd omvangrijke belastingplannen. Dat is iets waar diverse Kamerleden al jaren op aandringen, want het grote voordeel is: dat geeft hen meer tijd.

Nu worden de begrotingen van de ministeries met stoom en kokend water behandeld, zoals er ook voor veranderingen op fiscaal gebied maar een paar dagen debat mogelijk is. Alles gaat onder tijdsdruk na september, om de plannen die op 1 januari van kracht worden, ook echt door te kunnen laten gaan.

Kabinetsadviseur Raad van State adviseerde dan ook vorig jaar al om het begrotingsproces ‘naar voren te halen’. Het helpt de Kamer: die kan meer tegengas geven (‘meer dualistische verhoudingen’ aldus de Raad), omdat het dan niet een hele begroting hoeft weg te stemmen, als het over één puntje liever nog even verder debatteert. Zo komen de Eerste en Tweede Kamer eerder ‘aan de bal’, schreef de Raad. Nog een voordeel: de Europese begrotingscyclus is ook gericht op het voorjaar, Nederland liep dus al niet synchroon, en moest nu halfbakken voornemens insturen om de EU op de hoogte te houden.

Of het hele plan doorgaat, is nog aan de Tweede en Eerste Kamer: er wordt later nog een debat over gevoerd.

Grote verliezer zou echter Koning Willem-Alexander worden overigens. Want als de nadruk op het voorjaar komt te liggen, leest hij straks in de troonrede vooral oud nieuws voor. Kaag erkent dat ook met zoveel woorden. Er zal dan ‘minder nieuws bekendgemaakt’ worden. 

Premier Rutte vreest overigens niet dat de Prinsjesdag een lege huls wordt. ,,Nog steeds zal het zwaartepunt van een aantal zaken, zoals bijvoorbeeld bijsturing op de koopkracht, in het najaar liggen. De troonrede zelf is opsomming van regeringsbeleid en dat zal zo blijven.”

Hoe dan ook heeft het plan om het voorjaar belangrijker te maken boven Prinsjesdag de ‘voorkeur’ van het kabinet, aldus Kaag.