Rutte ‘liegt niet’, maar hij moet toch nog eens zijn sms-archief in
met videoPremier Mark Rutte koos de tegenaanval in het debat over de sms’jes die hij jarenlang wiste. Hij ‘liegt niet’, aldus de premier en nee: belangrijke sms’jes op die ‘gekke’ Nokia van hem gingen heus niet verloren. Toch rammelt de archivering, blijkt tegelijk.
Uiteindelijk, zegt Rutte halverwege de middag tegen de Tweede Kamer, komt het op één vraag neer: vertrouwt u mij? ,,Als er geen vertrouwen is, hoor ik het wel. Dan ga ik iets anders doen.”
Het is de premier-in-aanvalsmodus. Een rol die Rutte, sinds hij wankelde in het functie elders-debat over de formatie vorig jaar, niet meer aandurfde. Maar daar is hij weer: borst vooruit, uitdagen, meteen in de hoogste versnelling, met comfortabele steun van coalitiepartijen in de rug.
Onvoldoende opslagcapaciteit
Nadat de Volkskrant woensdag onthulde dat Rutte jarenlang sms’jes van zijn oude (inmiddels vervangen) Nokia 301 had gewist, zagen zijn tegenstanders juist munitie. Zie je wel, de premier houdt weer eens informatie achter.
Ruttes uitleg: het verouderde toestel had niet zoveel opslagcapaciteit, maar belangrijke smsjes sloegen ambtenaren voor mij op. Als het van belang was voor de bestuurlijke besluitvorming, was het criterium. Maar de scheidsrechter was Rutte zelf dus. Híj bepaalde zélf wat relevant was en wat niet, zoals een ‘richtlijn’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken momenteel ook toelaat.
Maar Jesse Klaver (GroenLinks) ziet een ‘patroon van het weghouden van informatie’. Voor een deel van de Kamer is deze affaire al het zoveelste ‘gesjacher’ in een ‘serie’ van ‘vergeetachtigheid’ waarbij de waarheid - o zo handig - wordt achtergehouden.
Patroon
Oppositiepartijen somden het nog eens fijntjes op. Dat Rutte in het verleden ook weleens ‘geen herinneringen had’. In de bonnetjesaffaire, bij het aftreden van minister Zijlstra, bij de dividendmemo’s, rond het bombardement in Hawija. En laatst nog, in de formatie toen hij over Pieter Omtzigt bleek te hebben gesproken. Eerst had Rutte geen geheugen, nu zijn telefoon ook al niet. Eén voor één spoeden ze zich naar de interruptiemicrofoon, als politieagenten die vermanend een veelpleger toespreken.
Maar ditmaal schoot het oppositierepertoire de premier in het verkeerde keelgat. ,,Een gebeurtenis wordt steeds weer verpakt als een ‘zie je wel’”, zei Rutte. ,,En het optellen van die ‘zie je wels’ leiden dan tot een ‘patroon’. Ik accepteer dat het zo werkt als je elf jaar een functie doet, maar als we ze zouden langslopen kan ik ze allemaal uitleggen.”
Bovendien, haalde Rutte uit, is ook de Tweede Kamer debet aan het voeden van dat wantrouwen in de politiek. Hijzelf heeft een dikke huid, hij kan er wel tegen, maar ook in zijn kabinet wordt gemopperd: ,,Het begint te knagen. Collega’s zeggen het ook: de baan is mooi, maar over debatten zeggen ze: het is onaangenaam, wat gaan ze tekeer. Alles begint met wantrouwen, het fundamentele gevoel dat de boel geflest wordt. Dat is de basale toon in de Kamer. Ik ga er vandaag echt eens een keer flink tegenin.” Ook over de verwijten aan zijn adres: ,,Ik heb van a tot z gehandeld naar de wet en naar de geest van de wet.”
Archief
Maar daar blijkt toch nog genoeg op af te dingen. Zo werd gedurende het debat nog duidelijk dat Rutte tussen eind 2019 en juni 2020 slechts 41 verstuurde sms’jes over de coronacrisis liet archiveren. Voor een premier van wie wordt gezegd dat hij het land per sms bestuurt, gek als hij is op dat middel, lijkt dat bitter weinig. In de hoogtijdagen van het virus zou hij niet één relevant smsje naar RIVM-baas Jaap van Dissel of coronaminister Hugo de Jonge hebben verstuurd. Liet Rutte dan niet toch wat weinig archiveren? De premier meent van niet. ,,We hadden op dat moment permanent crisisoverleg. Telefonisch, in persoon. Dat gaat allemaal niet per sms.”
Tegenover Rutte staat ook een legertje hoogleraren staatsrecht, Wim Voermans voorop, die meent dat de richtlijn die Rutte volgde, botst met de Archiefwet uit 1995. Die schrijft voor dat gegevens ‘in goede, geordende en toegankelijke staat’ moeten worden opgeslagen. Al blijft het probleem: de bestuurder in kwestie bepaalt wat relevant is. En dat blijft een kwestie van vertrouwen. Controleren achteraf lukt amper, weg is weg.
Alles begint met wantrouwen, het fundamentele gevoel dat de boel geflest wordt. Dat is de basale toon in de Kamer.
Gemopper
De Tweede Kamer komt er zelf ook niet helemaal uit. Aan het einde van het debat ligt er slechts een opdracht aan het kabinet om de richtlijn ‘aan te scherpen’. En dat tekstberichten gewoon wel ‘integraal’ gearchiveerd moeten worden. Doorbellen aan een ambtenaar, zoals Rutte wel deed, volstaat niet meer als die motie wordt aangenomen.
Ook gaat de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed nog onderzoek doen naar het archiefbeheer van het ministerie van Algemene Zaken, kondigde de toezichthouder al aan tijdens het spoeddebat. En Rutte stuurt komende week nog extra informatie over zijn sms-gedrag aan de Kamer, zo moest hij beloven.
De premier is ondertussen overgestapt op een moderne telefoon. De berichten worden nu automatisch langer opgeslagen. Met gemopper toetst hij nu zijn berichten in, want zijn ‘dikke duimen’ pasten beter bij de Nokia. ,,Ik pruts nu al een week op de smartphone, ik vind het een hel. En ik vind hem ook lelijk.”
Lees hieronder ons liveblog terug over het debat
Luister hier naar onze podcast Politiek Dichtbij:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Onderzoek naar mondkapjesdeals kost al bijna 5 miljoen euro
Het onderzoek dat Deloitte uitvoert naar de mondkapjesdeal die Sywert van Lienden en twee compagnons met de overheid sloot, is pas ‘medio september’ af. Aan het onderzoek, waaraan nu al een jaar wordt gewerkt, is tot nu toe al ‘ruim 4,7 miljoen euro’ uitgegeven. -
Kabinetsplan tegen lerarentekort: bonus voor parttime docenten die meer gaan werken
Het kabinet wil leraren die parttime voor de klas staan met extra geld verleiden om meer uren of fulltime te gaan werken. Ook komt er meer geld voor mensen die zich willen omscholen tot docent op een basis- of middelbare school. -
Dit is wat bruidsparen dit jaar gemiddeld uitgeven aan hun huwelijk
Gemiddeld geven bruidsparen dit jaar ruim 16.000 euro uit aan hun huwelijk. Dat is 2000 euro meer dan voor corona. We hebben weer zin in een feestje, maar: trouwen is ook duurder geworden. Leveranciers worden steeds vaker gedwongen de gestegen kosten door te berekenen. -
PREMIUM
Experts kritisch over wissen sms’jes: ‘Redenen om te twijfelen aan Ruttes omgang met richtlijnen’
In één klap is premier Ruttes allergie voor moderne technologie een politiek probleem. Rutte verwijderde jarenlang zelf de sms’jes uit zijn Nokia 301, zo bleek vandaag. Experts zijn kritisch, donderdag volgt een Kamerdebat. -
Premier Rutte wiste jarenlang elke dag sms’jes van zijn telefoon
Premier Mark Rutte heeft jarenlang iedere dag sms’jes van zijn telefoon gewist. De tekstberichten die de premier zelf van belang vond voor archivering stuurde hij door naar ambtenaren, de rest verwijderde hij op eigen houtje, meldt de Volkskrant. Dat zou Rutte hebben gedaan omdat zijn telefoon te weinig opslagruimte had.
-
Waarom zoenen gezond is: ‘Bij een zoen gaan 1 miljard bacteriën van de ene naar de andere mond’
Vandaag is het Wereld Kusdag. Gezondheidsjournalist Tijn Elferink schreef het boek Kusje erop, de waarheid achter 70 gezondheidsmythes. Wat is er waar van: ‘zoen in het rond, dan word je gezond?’ -
WhatsApp wil laten verbergen of je online bent
Een nieuwe functie in WhatsApp moet het mogelijk maken je online status te verbergen, zodat vrienden niet kunnen zien of je de app open hebt staan. -
kamer doet aangifte
Man ‘vecht zich’ binnen woning Wybren van Haga: ‘Hij riep iets over een mitrailleur’
Tweede Kamerlid Wybren van Haga (BLVN) doet bij de politie aangifte nadat gisteren een agressieve man zijn woning binnendrong. Een team van de beveiligingsafdeling van de Tweede Kamer ondersteunt hem hierbij, bevestigt een woordvoerder.