In een advertentie in de landelijke dagbladen verwijst hij naar de brief aan het Nederlandse volk op de VVD-website. Daarin zet hij zichzelf neer als een staatsman met lerend vermogen, die ziet ‘dat er zaken zijn scheefgegroeid’.

De vrees dat Nederland na de coronacrisis moet bezuinigen gaat hij te lijf met een krasse belofte. ,,Daarom gaan we de komende jaren niet bezuinigen, maar uit de crisis groeien door te investeren.’’ In de vorige economische crisis ging Rutte de verkiezingscampagne van 2010 in met een pakket van dertig miljard aan bezuinigingen.

Ook wilde Rutte toen een kleinere overheid, minder ambtenaren en bezong hij de zegeningen van de vrije markt en het liberalisme. Nu wil hij ‘een sterke overheid’ die ook ‘rechtvaardig en menselijk’ moet zijn. Waar een mens van vlees en bloed je helpt als je een probleem hebt met een formulier.

Die sterke overheid is ook nodig ‘om de rafelranden van het kapitalisme bij te schaven’. Rutte laat zijn Robin Hood-kant zien: hij wil dat bedrijven ‘een eerlijk aandeel’ aan belasting betalen, waardoor middeninkomens meer profiteren van economische groei. Want, zo erkent hij, dat is te weinig gevoeld in de portemonnee, ondanks zijn herhaalde beloften.

Rutte wil nu geen beloften doen, want dat is in deze tijd ‘niet realistisch’. Hoewel hij geen concrete bedragen belooft, wil hij zorgen dat ondernemers straks weer een vliegende start kunnen maken. Dat kan niet ‘als ze nog jarenlang torenhoge schulden met zich meeslepen, of als ze al hun spaarpotten leeggeschud hebben’. Daarom wil Rutte, als de coronacrisis ten einde loopt, onder meer met de banken gaan overleggen om oplossingen te vinden.

De VVD-lijsttrekker voelt de pijn en coronabeuheid die alle Nederlanders hebben, stelt hij. Daarom zegt hij verbinding te zoeken op weg naar betere tijden. Hij gebruikt de metafoor van een marathon waarin Nederland zich bevindt. ,,Het laatste wat we willen, is dat mensen in het zicht van de finish moeten afhaken. We moeten met elkaar die eindstreep halen. Ik moest denken aan dat beeld van die marathonloper, die niet meer kon, maar door twee andere lopers de finish over gedragen werd.’’

In twee eerdere brieven aan Nederland sloeg Rutte een andere toon aan. In zijn eerste brief, bij de vorige Kamerverkiezingen van 2017, kapittelde hij de mentaliteit en het gedrag van mensen die ‘onze normen en waarden afwijzen.’

De tweede brief verscheen aan de vooravond van de provinciale statenverkiezingen waar FvD de grootste partij werd. Daarin waarschuwde Rutte dat het vaasje dat we met zijn allen vasthouden in Nederland, kapot kan. Daarbij verwees hij naar de Brexit.

Bekijk al onze video's over politieke onderwerpen in deze playlist.