Sancties tegen rijke Russen haperen: 516 miljoen bevroren, maar nog geen vastgoed

Vandaag ontstond beroering toen bleek dat minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) niet wist hoe Nederland de sancties tegen Russen precies naleeft. Waar andere landen al miljarden aan bezittingen hebben bevroren, overlegde ons land eerder povere cijfers: slechts 400 miljoen aan Russische banktegoeden waren geconfisqueerd. 

Een Kamerdebat werd geschorst en pas ‘s avonds voortgezet, nadat de Kamer het kabinet dwong om meteen meer informatie te delen en niet pas na het weekend, wat Hoekstra aanvankelijk van plan was.

In een nieuw overzicht maakt het kabinet melding van het bevriezen van inmiddels 516 miljoen euro van rijke Russen. Ook is voor 155 miljoen euro aan transacties tegengehouden. Het steekt nog schril af bij de 45 miljard euro die gesanctioneerde Russen in Nederland volgens het Financieele Dagblad zouden hebben uitstaan in ons land.  

Verder zijn er vijf luxe jachten in beeld die in aanbouw zijn in Nederland voor Russische afnemers. Bevriezing van deze ‘super yachts’ is volgens Hoekstra echter niet mogelijk, omdat de opdrachtgevers niet op de sanctielijst staan. Wel is van één boot aangegeven dat die niet zonder toestemming proefvaarten mag uitvoeren. Dit jacht wordt onder toezicht gehouden. Waarom is onduidelijk.

Overigens is ook onderzocht of er zich in het Caraïbisch deel van ons land Russische schepen bevinden, maar dat is niet het geval. Zo verwonderlijk is dat niet: kort na de aankondiging van sancties voeren tal van schepen uit naar landen die niet meedoen met de sancties. Daaronder was ook de Eclips, het jacht van de Rus Roman Abramovich, dat nog op 1 maart bij Sint Maarten lag. 

Dat valt volgens Hoekstra nooit helemaal te voorkomen. ,,Ik weet wel zeker dat oligarchen zich aan de sancties weten te ontworstelen.” Als voorbeeld noemde hij superjachten die massaal koers zetten naar de Malediven, een eilandstaat die geen sancties tegen Rusland heeft ingesteld. 

De Oekraïense president Volodimir Zelenski sprak vandaag het parlement toe via een videoverbinding, voor het eerst ooit in de plenaire zaal van het Tweede Kamergebouw. Hij bedankte Nederland voor de steun, maar wil ook dat ons land méér doet om Oekraïne te steunen in de oorlog die de Russen zijn begonnen.

Een boze Tweede Kamer moest kort daarna vaststellen hoe ‘onacceptabel’ en ‘gênant’ het is dat er van voortvarende Nederlandse uitvoering van de EU-brede sancties tegen Russen geen sprake lijkt. ,,Beseft de regering wel hoezeer ze voor paal staat?”, hoonde Pieter Omtzigt. Hij wijst er op dat 36 dagen ná de inval door Rusland er genoeg tijd is geweest voor Russen om hun bezittingen in veiligheid te brengen, als landen talmen met het uitvoeren van sancties. 

Uit de brief die de Kamer 's avonds stuurde, bleek dat het kabinet al langer wist dat de uitvoering van sancties verbeterd kon worden. Pas op 24 maart kwam er een speciale ‘stuurgroep’ om de uitvoering te verbeteren, die ‘knel- en verbeterpunten’ zag die het kabinet op 29 maart besprak. ,,Waarom is er zo lang gewacht, 34 dagen na het begin van de oorlog?”, aldus PvdA-leider Lilianne Ploumen. ,,Als ik coördinerend bewindspersoon zou zijn, zou mij het schaamrood op de kaken staan.”

Ook opvallend: het kabinet heeft geen ‘totaaloverzicht’ van hoeveel ambtenaren betrokken zijn bij de uitvoering van de sancties, schrijft Hoekstra namens zeven collega-bewindspersonen aan de Kamer.

Kijk hier onze video's over de oorlog in Oekraïne: