VVD moet pijn lijden voor begroting

Eigenlijk wilde het demissionaire kabinet onder aanvoering van VVD-leider Mark Rutte niet meer dan een klein miljard euro uittrekken om de begroting aan te passen. Oppositiepartijen werden de afgelopen dagen gebeld om te horen wat hun wensen waren. Gisteravond bleek dat regeringspartijen VVD, D66 en CDA hun bod flink hebben moeten verhogen. Onder druk van een weigerachtige Tweede Kamer - en met steun van de ChristenUnie - is het bod verdubbeld naar 2 miljard euro.

,,Veel partijen willen meer doen om betaalbare huizen te bouwen, salarissen van leraren en verpleegkundigen te versterken en meer geld uit te trekken voor veiligheid’’, vatte D66-fractievoorzitter Rob Jetten het gisteravond samen, nadat urenlang was onderhandeld over de begroting. Dat gebeurde voornamelijk achter de schermen bij de Algemene Politieke Beschouwingen.

,,We laten hiermee zien dat als we naar elkaar luisteren, we ook echt weer stappen verder kunnen komen’’, zegt Jetten. ,,Dat is na het gekibbel van de laatste maanden ook wel prettig.’’

VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans liet eerder deze week nog weten dat er 800 tot 900 miljoen euro beschikbaar was om de begroting ‘op te plussen’. Dat bedrag kwam beschikbaar nadat de VVD had besloten dit geld niet langer apart te zetten voor lastenverlichting voor bedrijven. Het werd ‘smeerolie’ om middenpartijen als PvdA, GroenLinks, ChristenUnie en SGP te vriend te houden met het oog op de vastgelopen formatie. De steun van die partijen is mogelijk nodig om een minderheids- óf meerderheidskabinet te vormen.

Vooral PvdA en GroenLinks lieten tijdens de Algemene Beschouwingen regelmatig weten het aanbod van Hermans te mager te vinden. Zij wilden bijvoorbeeld dat de verhuurderheffing (jaarlijks 1,5 miljard euro) helemáál zou worden afgeschaft. Dat weigerde Rutte. Wel was hij bereid om over een forse verlaging van de verhuurderheffing te praten.

Gisterochtend werd al bekend dat het demissionaire kabinet alsnog 675 miljoen euro uittrekt voor hogere lonen in de zorg. Het kabinet wilde de portemonnee eigenlijk niet trekken en verwees steeds naar een nieuw kabinet. Maar de Tweede Kamer protesteerde vorige week opnieuw. Omdat de ChristenUnie zich niet langer gebonden voelde aan de coalitie op dit punt, kreeg de salariseis tóch een meerderheid.

De Tweede Kamer stond er gisteren op dat de salarisverhoging betaald zou worden uit een verhoging van de winstbelasting voor bedrijven. Dat wilde Rutte aanvankelijk niet toezeggen, volgens hem was dat wettelijk gezien niet mogelijk. Oppositiepartijen waren daar woest over. SP-leider Lilian Marijnissen noemde het ‘echt onzin’: ,,Als je het wil, kán het’’, zei ze. Gisteravond ging de VVD-premier alsnog overstag.

Met een brede glimlach kondigde hij aan dat er tóch dekking was gevonden, onder meer door verhoging van de winstbelasting met ruim 400 miljoen euro. Voor de overige plannen wordt ook geld gevonden door het begrotingstekort wat te laten oplopen.

Met deze offers van de VVD hoopt Rutte dat het nu makkelijker wordt om volgende week verder te komen met de vorming van een nieuw kabinet. ,,Ik geloof erin dat we deze stap samen kunnen zetten’’, zei VVD’er Hermans gisteravond. ,,. Dat maakt mij trots. Trots op dit parlement. Ik hoop echt dat we hiermee een stap vooruit zetten. Niet alleen op de begroting en niet alleen voor 2022, maar op wat vaker naast elkaar staan dan tegenover elkaar.’’

Lees alles van dag 2 van de Politieke Beschouwingen hieronder terug. Een overzicht van dag 1 vind je hier.