Zonder ‘stresstest’ moet Nederland het ineens zonder Russisch gas stellen

Volgens GasTerra (eigendom van Shell, Esso en de Nederlandse Staat) is er niks aan de hand. Het bedrijf heeft zich voorbereid op de situatie en heeft volgens een woordvoerder voldoende ander gas ingekocht op de beurs. Andere energieleveranciers zeggen ook dat het Russische besluit geen gevolgen heeft. En minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) bezweert namens het kabinet dat het allemaal goed komt. Huishoudens hoeven zich geen zorgen te maken dat ze geen gas meer krijgen. En ‘naar verwachting’ hoeven ook bedrijven niet te vrezen.  

,,We hebben genoeg op voorraad voor huishoudens’’, zegt hij in reactie op het toch onverwachte besluit. ,,We gaan nu zorgen dat dat voor bedrijven ook zo is. Dit besluit zorgt voor een nieuwe uitdaging, maar het is niet onmogelijk.’’

Op de korte termijn lijken de gevolgen inderdaad mee te vallen. Maar of dit over een paar maanden nog steeds zo is, durft niemand te voorspellen. Kamerleden zijn in elk geval bezorgd. ,,Het lijkt erop dat er geen acute problemen zijn, maar we moeten ons nu wel voorbereiden op de winter’’, zegt VVD’er Silvio Erkens. ,,We kunnen het verlies van Russisch gas opvangen door vloeibaar gas uit andere landen te kopen. Maar die markt is al bijna verzadigd. Als andere Europese landen dat ook moeten doen, komen we krap te zitten.’’

PvdA’er Joris Thijssen is er ook niet gerust op. ,,Dit heeft enorme gevolgen. Natuurlijk is het goed dat we Poetin nu niet meer financieren. En huishoudens worden niet afgesloten als er tekorten dreigen. Maar de industrie wel. Daar maak ik me zorgen over, want er is nu een stuk minder gas op de markt. We moeten ineens omgaan met een nieuwe situatie zonder dat we hebben kunnen oefenen met een stresstest. Ik durf niet te voorspellen dat dat goed gaat. Straks is het winter, en de zomer hebben we juist nodig om onze voorraden aan te vullen. De gasprijs gaat hierdoor omhoog. Nu al kunnen veel mensen met een normaal salaris de rekening niet meer betalen.’’

Inderdaad zijn de Nederlandse gasvoorraden op dit moment nog niet voor de helft gevuld. En energie-experts waarschuwen voor hogere gasprijzen. CDA’er Henri Bontenbal waarschuwt echter voor al te grote paniek. Hij wijst erop dat het Russisch gas mogelijk ook nog op andere manieren tot ons kan komen. Zo importeert energieleverancier Eneco ook een deel van haar gas uit Rusland. Dat is niet via Gazprom maar via Wingas, een dochteronderneming van Gazprom. Die levering gaat gewoon door, meldt het bedrijf.

Nederland haalt ongeveer 15 procent van zijn gas uit Rusland. Het gaat om zo’n 6 miljard kuub per jaar, van de 40 miljard kuub die we jaarlijks verbruiken. Dit voorjaar presenteerde het kabinet al een plan om voor het einde van het jaar over te stappen op alternatieven. Er wordt ingezet op de inkoop van meer vloeibaar gas (LNG) uit andere landen. Door de uitbreiding van de huidige LNG-terminal in Rotterdam en de aanleg van een drijvende LNG-terminal in de Eemshaven kan voor het einde van het jaar zo’n 8 miljard kuub extra vloeibaar gas worden geïmporteerd ten opzichte van nu.

Dat zou ruim voldoende moeten zijn om het tekort aan Russisch gas op te vangen. Maar, zo waarschuwde het kabinet destijds tegelijkertijd: het is niet zeker of we op de wereldmarkt wel zo veel LNG kunnen inkopen. En meer gas oppompen uit Groningen, dat gaan we echt, echt niet meer doen, beloofde staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) onlangs nog.