Deze films zijn genomineerd voor de Oscars en hier bekijk je ze

9 nominaties

Te zien op: Netflix

De oorlogsklassieker Im Westen nichts Neues (Van het westelijk front geen nieuws) van schrijver Erich Maria Remarque is bijna een eeuw oud, maar de inhoud is nog altijd brandend actueel. Jonge mannen die door machthebbers worden opgehitst om uit vaderlandsliefde naar het front te gaan zijn van alle tijden.

Regisseur Edward Berger plaatst zijn hoofdpersoon Paul Bäumer, een gymnasiast van amper 17, samen met enkele klasgenoten in de laatste maanden van de Eerste Wereldoorlog midden in de modderige loopgraven. Hen is voorgehouden dat zij voor volk en vaderland hun leven op het spel moeten zetten, maar de hel is van meet af aan voelbaar voor Paul die binnen de kortste keren zijn schoolkameraden ziet sneuvelen. Daarna staat Paul voortdurend in de overlevingsmodus. Hij doodt zijn vijanden om te overleven en van zijn menselijke gevoelens en idealen blijft niets over. Hij reageert als een in het nauw gedreven roofdier.

Berger stelt in zijn film geen helden voor. Het oorlogsleed toont hij in alle details, hoe soldaten rochelend aan hun einde komen, aan bajonetten worden geregen en hoe vlammenwerpers worden ingezet om soldaten levend te verbranden. Net als het boek is deze film een onmiskenbaar anti-oorlogsdrama. De zinloosheid van oorlogen wordt door Berger extra benadrukt, vooral als de wapenstilstand wordt afgekondigd en een Duitse kolonel een offensief begint dat desastreus afloopt. Berger schenkt ook ruim aandacht aan de voor Duitsland vernederende vredesonderhandelingen die de volgende wereldoorlog inluiden. In dat opzicht wijkt hij af van Remarque. Berger heeft een monumentale film gemaakt die zich kan meten met ander Duits oorlogsdrama zoals Das Boot, Die Brücke en Der Untergang. Verplichte kost voor dictators die hun onderdanen de verdoemenis insturen.

- Ab Zagt

4 nominaties

Te zien: in de grote bioscopen

Regisseur James Cameron is niet bepaald William Shakespeare en zal dat ook nooit worden. Net als de bioscoopkraker uit 2009 gaat Avatar: the way of water soms gebukt onder knullige dialogen en belegen tegeltjeswijsheden. Maar wat dondert dat als je een drie uur durend spektakel krijgt voorgeschoteld waar je muil van openvalt? Bovendien heeft Cameron geleerd van zijn eerste film die wel erg trots was op zijn eigen innovatieve uiterlijk. Deel 2 is alleen al vanwege een stevige injectie aan emotie beter dan het origineel.

,,Techniek is eigenlijk het laatste onderwerp waar ik het over wil hebben. Zelfs ík raak er door verveeld”, aldus de regisseur die - Marvel, let goed op - pas een nieuwe film aflevert als hij tot in de kleinste finesses volmaakt is. In Avatar: the way of water zit geen frame dat nog wel een oppoetsbeurt had kunnen gebruiken. Dan maar dertien jaar wachten. Als James Cameron (hij maakte onder meer ook Titanic en de eerste twee Terminator-delen) grensverleggende cinema belooft, weet je zeker dat je niet wordt teleurgesteld.

Vooral de vele onderwatersequenties (doe jezelf een plezier en betaal een paar euro meer voor 3D en een haarscherpe highframe rate-projectie) vol buitenaardse zeewezens zijn sensationeel. Deze hyperrealiteit oogt misschien zelfs iets té perfect. Het Oceanium in Diergaarde Blijdorp kan na dit bioscoopbezoek alleen nog maar tegenvallen.

Voordat ze in de computer werden omgetoverd tot Na’vi-bewoners, acteerden castleden als Kate Winslet en Sam Worthington hun scènes in watertanks om de bewegingen en zelfs stromingen op de juiste natuurkundige wijze te kunnen imiteren. Nog verbluffender is wanneer de blauwgekleurde bevolking het scherm deelt met aardse stervelingen. Zag dat er in de blockbuster uit 2009 nog wat gammel uit, hier twijfel je geen seconde aan de ‘authenticiteit’. Na jarenlang terecht gemopper op matige, gewichtloze effecten in menig superheldenfilm, herstelt de tweede Avatar in één klap je vertrouwen in digitale trucages.

Maar dan gaat het toch weer over techniek. Toegegeven, The way of water maakt ook qua plot en innemende personages grote sprongen voorwaarts. De wat saaie Jake Sully, de verlamde ex-militair die zich in Avatar als Na’vi voordeed, verliefd werd op de inheemse Neytiri en de planeet - voorlopig - redde van de agressieve, expansiedriftige mens, was geen protagonist om verliefd op te worden. Gelukkig ligt de focus hier op zijn kinderen die je wél makkelijker in je hart sluit. Ze zeggen keurig ‘sir’ tegen hun vader, maar gaan lekker eigenwijs zelf op avontuur uit wanneer het gezin de Metkayina-waterstam vraagt om onderdak. De fluorescerende bossen van Pandora zijn namelijk geen veilige haven meer.

Een van hen heet Kiri, is 14 jaar en wordt gespeeld door de 73-jarige veteraan Sigourney Weaver die stierf in de vorige film. Minstens zo bizar: de centrale schurk is wederom de krijgszuchtige kolonel Quaritch (Stephen Lang) die in het origineel toch echt met pijlen werd doorboord. Hoe dat precies zit, geven we hier niet weg. Het is in elk geval geen verkeerd idee de eerste Avatar te herzien en je een keer niet alleen te concentreren op de visuele panache. Quaritch heeft hoe dan ook (letterlijk én figuurlijk) meer kleur gekregen. Wat eerst alleen gold voor de beelden, geldt nu ook voor karakters: iedereen is voorzien van wat meer diepte.

Gebleven is het new age-gewauwel over bomen - en nu ook watergolven - met spiritueel geladen energiebanen. En zelfs de meest geharde klimaatactivist zal weer gniffelen om de primitieve manier waarop James Cameron zijn publiek aanspreekt op zijn milieu-onbewuste gedrag. Zijn films hebben altijd iets kinderlijks in hun kijk op normen en waarden. Ook op Pandora is het gezin de hoeksteen van de samenleving. Wie voor dat soort conservatisme allergisch is, zal zich tóch afvragen wanneer een bioscoop voor het laatst zo sterk functioneerde als een portaal naar een ander universum.

De filmsector heeft het zwaar, we blijven zeker sinds corona liever thuis voor weer een avondje Netflix. Als íemand ons van de luie sofa kan duwen, is het Cameron wel. Als dat lukt, is dat goed voor de gehele bioscoopbranche. Oók voor hen die het ticketgeld liever uitgeven aan zwaarmoedige, Oost-Europese arthousetitels.

- Gudo Tienhooven

9 nominaties

Te zien in de bioscoop.

,,Waarom wil je mijn vriend niet meer zijn?” Pádraic, een geniaal staaltje droefkomisch acteren van Colin Farrell, begrijpt er niets meer van. Van de een op de andere dag wil zijn boezemgabber Colm (Brendan Gleeson) niets meer met hem te maken hebben. De avond ervoor zakten ze nog als vanouds gezellig samen door in de pub waar ze zo goed als wonen. Is er iets dat hij verkeerd deed dan? Colm schudt zijn hoofd. ,,Ik vind je gewoon niet meer aardig”, klinkt het griezelig nuchter.

In de verte klinkt kanongebulder. Het is 1923 en op het vasteland woedt een burgeroorlog. ,,Veel geluk met wat het ook is waar jullie voor vechten”, verzucht een dorpeling. Maar op déze geïsoleerde plek met een handjevol winkels, een kerkje en wat schapen, valt bar weinig te beleven. Pádraic moet het op dit eiland langs de Ierse kust qua gezelschap verder hebben van zijn zus Siobhán, de labiele dorpsgek Dominic en huisezel Jenny. Hij blijft wanhopig proberen weer bij Colm in de gratie te vallen. Of dat nou zo’n goed idee is?

Het lijkt allemaal te mager om een complete speelfilm mee te vullen, maar het weergaloze The Banshees of Inisherin (goed voor liefst 9 Oscarsnominaties waaronder voor ‘beste film’) verricht wonderen met dit uitgangspunt. Vooral wanneer toch meer duidelijk wordt waarom Colm zo plotseling de stekker uit hun vriendschap trok. Hij wil zich in deze uitzichtloze wereld meer toeleggen op zijn muzikale talent. Misschien zijn vioolspelen en componeren wel een ticket naar een bruisender leven. De ambitieloze Pádraic zit dat alleen maar in de weg.

Het heeft allemaal iets grappigs, maar vergis je niet: het drama - geserveerd met zowel een surrealistisch als wreed randje - gaat je steeds meer onder je huid zitten.

- Gudo Tienhooven

8 nominaties

Te zien op: HBO Max

Elvis, de langverwachte biografische film over ‘King of Rock and Roll’ Elvis Presley, zaait verdeeldheid. Ook voormalig filmcriticus van deze krant Ab Zagt (67) en zijn opvolger Gudo Tienhooven (43) staan lijnrecht tegenover elkaar. De een zag een meesterwerk, de ander een lelijke uitglijder.

11 nominaties

Te zien op: Amazon Prime, Pathé Thuis en Picl

Sinds de coronacrisis vinden mensen maar moeizaam de weg terug naar de bioscoop en de eenheidsworst die we daar soms krijgen voorgeschoteld (wéér een superheldenfilm!) maakt de reputatie van cinema - door sommigen onterecht beschouwd als een zo goed als afgeschreven medium - er niet beter op. Dé film van het jaar, een krankzinnig avontuur met een Chinese immigrantenfamilie die verdwaald in meerdere parallelle universums, bewijst onze honger naar originaliteit. Het werd namelijk een wereldwijde hit en gaat straks waarschijnlijk nog een lading Oscars binnen harken ook. Slapstickhumor en flitsend stuntwerk wordt moeiteloos gecombineerd met filosofische overpeinzingen. Nog knapper is dat het allemaal in de basis ook nog functioneert als een familiedrama dat overtuigt en ontroert. Met twee uur en twintig minuten draait deze inventieve wervelwind mogelijk wat veel rondjes. Het is inderdaad alles en overal tegelijk. Maar zoveel creativiteit en lef verdient vooral een daverend applaus.

- Gudo Tienhooven

8 nominaties

Te zien: vanaf 2 februari in de bioscoop en Pathé Thuis

De nieuwe film van Steven Spielberg: The Fabelmans, waarin de beroemde regisseur van Jurassic Park en Jaws zijn eigen jeugdgeschiedenis uit de doeken doet, gaat in februari in Nederland in première.

7 nominaties:

Te zien: vanaf 2 maart in de bioscoop en Pathé Thuis

Cate Blanchett wint straks mogelijk een Oscar voor haar rol als dirigente in de film Tár. Het zou de Nederlandse muziekproducent Job Maarse niets verbazen. Hij was tijdens de opnames ooggetuige van haar verbazingwekkende transformatie tot een doorgewinterde maestro.

6 nominaties

Te zien op: SkyShowtime en Pathé Thuis

Scientology-wappie Tom Cruise mag als mens dubieus zijn, voor Hollywood is en blijft de mogelijk nog enige écht grote filmster die we hebben, goud waard. Vooral dankzij hem is Top Gun: Maverick, vanaf donderdag in de bioscoop, in bijna alle opzichten beter dan de originele straaljagerklassieker uit 1986.

Cruise weigert zijn rol als actieheld over te dragen aan een volgende generatie, zo blijkt uit het vervolg op de monsterhit Top Gun. De beroemde Amerikaan mag dan 59 zijn, een sneue ouwe vent weigert hij te worden. Als Pete ‘Maverick’ Mitchell zien we hem halverwege de film in zijn nieuwe mentorrol een potje shirtloos ravotten met zijn veel jongere teamgenoten op het strand. Verdomd als het niet waar is: zijn sixpack is nog even indrukwekkend als die van zijn welpjes. En als het aankomt op vliegen, zal hij uiteraard mooi ook zelf achter die stuurknuppel plaatsnemen.

Noem het egotripperij, maar dankzij de soms wat potsierlijke aanwezigheid van Cruise als superheld is deze sequel (36 jaar na dato!) zo de moeite waard. De acteur stond er bijvoorbeeld op de digitale trukendoos zoveel mogelijk dicht te houden. We gaan dus echt de lucht in en voelen elke scherpe bocht, looping, of vrije val zalig kriebelen in de onderbuik. Zeldzaam in een tijd waarin filmmakers te veel leunen op de computer met een nogal gewichtloze effectenbrei (zie Marvel) als gevolg.

Top Gun: Maverick is ‘old school’ en niet alleen tijdens de vele sensationele actiescènes. Het eenvoudige verhaal - er is weer een anonieme vijand (ze doen iets stouts met uranium) die in een race tegen de klok moet worden uitgeschakeld, Cruise wordt weer verliefd en oude vetes worden bijgelegd - wordt opvallend kalm uit de doeken gedaan. Een verademing tussen al die knetterdrukke blockbusters die er vanuit gaan dat de huidige kijker de aandachtspanne heeft van een kleuter. Tussen al het vlieggeweld door is er zowaar ruimte voor wat adempauzes.

Dat het origineel uit 1986 hier grotendeels wordt overtroffen, is ook weer niet zo’n verrassing. Wie de klassieker nog eens aanzet, ziet een ernstig gedateerde film. Een fossiel uit vervlogen tijden. Het is eigenlijk een schaamteloos stukje Amerikaanse luchtmachtpropaganda en een vooral in dramatisch opzicht lege huls. Er staat heel lang zo weinig op het spel dat je bij het herzien stiekem smacht naar de sterfscène van Mavericks mattie Goose. Dan gebeurt er tenminste wat. Ook de chemie met de knappe instructeur Charlie (Kelly McGillis die we niet terugzien) blijkt met terugwerkende kracht nogal tegen te vallen. De beroemde seksscène ontstijgt nauwelijks de soft-erotische kitsch.

Het vervolgdeel heeft wél een bevredigende spanningsboog. Maverick geeft in het Top Gun-eliteteam aan piloten namelijk leiding aan de zoon van Goose. Deze Bradley Bradshaw alias Rooster (een rol van Miles Teller, bekend van Whiplash) heeft een bloedhekel aan zijn door Cruise gespeelde baas. Niet alleen omdat hij hem verantwoordelijk houdt voor de dood van zijn vader. Maverick deed jarenlang achter de schermen alles om de zoon van zijn gestorven boezemvriend tegen te houden óók een straaljager binnen te stappen. Niet nog een ongeval binnen de familie, zo zwoor hij in 1986 aan weduwe Bradshaw (Meg Ryan). Tóch wist Rooster de top te bereiken.

Ach, veel meer dan een degelijk drama is het nu ook weer niet. Top Gun: Maverick is vooral de moeite door alles wat zich boven de grond afspeelt. De film werd vanwege de coronapandemie twee jaar uitgesteld. Er waren talloze mogelijkheden hem op een videoplatform als Netflix uit te brengen, maar dat gebeurde niet. En terecht. Het is lang geleden dat je in een bioscoopzaal dacht: wow, hoe hebben ze dít geflikt? Tom Cruise brengt die verloren gewaande filmmagie weer een beetje terug naar het grote witte doek.

- Gudo Tienhooven

4 nominaties

Te zien: in de bioscoop en Pathé Thuis

Deze weergaloze satire maakt gehakt van de decadente superrijken. Soms subtiel met een koppel dat eindeloos kibbelt over wie het chique etentjes betaalt en soms heerlijk lomp met een 15 minuten durende kots- en diarreescène op een luxe cruiseboot. Onder alle bijtende humor gaat ook veel bitterheid schuil. De Zweedse regisseur Ruben Östlund lacht niet alleen uit, maar is ook boos en verdrietig over het feit dat we het maar niet voor elkaar kunnen krijgen de welvaart wat eerlijker te verdelen.

- Gudo Tienhooven

2 nominaties

Te zien: vanaf 16 februari in de bioscoop en Pathé Thuis

Bekijk hier al onze video’s over de laatste films en series: