Geluid van alle kanten: zo werken verschillende surroundsets
Een goede surroundsound-geluidsinstallatie kan jou middenin je favoriete game of film plaatsen, maar hoe weet je welk systeem bij jou past? Met termen als 5.1, 7.1, Dolby Atmos en Spatial kun je soms door de bomen amper het bos meer zien. Wat betekenen deze termen, wat is het verschil en welke past bij jou?
Of het nu om films of muziek gaat, audio heeft zich de afgelopen decennia enorm ontwikkeld. Van mono- naar stereogeluid en uiteindelijk surroundsound. En hoewel surroundsound niets nieuws is, is de manier waarop audio van alle kanten op je afkomt behoorlijk verbeterd de afgelopen jaren. In de meeste bioscopen is het geluid tegenwoordig ronduit spectaculair te noemen en ook thuis kun je een volle sound realiseren. Hierdoor heb je als kijker-luisteraar het gevoel dat je middenin de actie zit en het geluid van voetstappen, kogels, auto’s, dichtslaande deuren, voorbij scherende vliegtuigen en ga zo maar door daadwerkelijk om je heen ervaart.
Hoeveel kanalen?
De bekendste vorm van surroundsound is gebaseerd op zogenaamde kanalen, waarbij we meestal spreken van 5.1- of 7.1-kanaals surroundsound. Het eerste getal geeft aan hoeveel audiokanalen er zijn om geluid uit verschillende richtingen te laten komen. Het tweede getal is voor de subwoofer, die de laagste frequenties verwerkt en trillingen produceert. Een 5.1-kanaals heeft dus audio voor links, rechts, midden, surround-links en surround-rechts, met een subwoofer om het af te maken. Een 7.1-kanaals heeft links, rechts, midden, zij-links, zij-rechts, achter-links, achter-rechts en een subwoofer.
Om die verschillende geluidskanalen hoorbaar te maken, gebruiken surroundsystemen een combinatie van primaire luidsprekers, satellietluidsprekers en een afzonderlijke subwoofer. De primaire luidsprekers dekken het linker-, rechter en middenkanaal. Deze kanalen zijn het belangrijkst, want zij verwerken het merendeel van het geluid. Deze drie luidsprekers worden tegenwoordig vaak gevat in een soundbar die je voor je televisie kunt plaatsen, maar je kunt ook drie losse boxen gebruiken.
De satellietluidsprekers zorgen op hun beurt dat er meer geluid van opzij en vanachter je binnenkomt. Bij een 5.1-kanaals systeem plaatst je een tweetal satellietboxjes achter je, zowel links als rechts. Bij 7.1-kanaals systemen worden deze satellietboxen verdubbeld voor nog meer onderscheid in de surround-ervaring. De twee grootste en meest voorkomende formaten voor dit type surroundsound zijn Dolby Digital 5.1 of 7.1, en DTS 5.1 of 7.1. Beide formaten doen min of meer hetzelfde, al zullen echte audiofielen wellicht een voorkeur voor de een of de ander hebben.
Een grote geluidsinstallatie thuis is fijn, maar soms wil je ook onderweg luisteren naar muziek in goede kwaliteit. BestGetest zette de beste draadloze koptelefoons op een rij.
Ruimtelijk geluid
De nieuwste techniek van de laatste jaren van Dolby en DTS vinden we bij ruimtelijke audioverwerkingstechnologieën, oftewel spatial audio. Het voordeel? Deze ruimtelijke audio wijst elke geluidsbron een individuele locatie toe in een ruimte van 360 graden. Dat is inclusief de hoogte. In plaats van de individuele kanalen bij een 5.1- of 7.1-systeem kan ruimtelijke audio bij een film of serie honderden tot duizenden geluidseffecten rondom de luisteraar plaatsen. Omdat elk object dat geluid maakt aan een bepaalde positie wordt gekoppeld, wordt ruimtelijke audio ook wel object based audio genoemd.
De moderne hardware en software werken tegenwoordig goed samen. Of het nu gaat om een dikke soundbar of een uitgebreid surroundsysteem met meerdere speakers; alle hardware die de ruimtelijke audio ondersteunt kan de verschillende geluidsbronnen op de juiste manier mixen. De meest voorkomende ruimtelijke audio-indeling voor film is Dolby Atmos, daarna komt DTS:X. Beide worden gebruikt in soundbars en andere thuisbioscoopsystemen. De meeste luidsprekers ondersteunen beide standaarden. Nieuwe content op Apple TV, Netflix, HBO Max en Disney+ gebruikt allemaal Dolby Atmos . DTS:X wordt vaker gebruikt op (Ultra HD) Blu-rays, hoewel ook daarbij Dolby Atmos voorkomt.
Surround op koptelefoon
Ook bij koptelefoons komen we de term spatial audio tegen, maar daar betekent die term weer net wat anders. Want object based audio is spatial audio, maar niet iedere vorm van spatial audio is ook object based audio. Bij koptelefoons en headsets slaat de term namelijk op de indruk dat geluid uit verschillende kanten op je afkomt. Het simuleert wat soundbars en sattelietboxen doen. Dat is iets anders dan object based geluid.
Een goed voorbeeld van deze technologie vind je in de koptelefoons van Apple. Hier past het systeem de verschillende geluiden tussen je oren aan, zodat het de indruk van verschillende geluidsrichtingen wekt. Zo kun je surroundgeluid nabootsen met maar één speaker per oor. Daarnaast gebruikt Apple ook een accelerometer en een gyroscoop om de beweging van je hoofd te registreren en het geluid te koppelen aan de positie van je apparaat. Zo klinkt geluid dat van links of rechts komt altijd daadwerkelijk van links of rechts.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Kan 't goedkoper?
We betalen minder voor een fles allesreiniger, maar het kan nóg goedkoper
De prijzen stijgen, ook die van onze boodschappen. Elke week bekijken we één product. Betaal je er meer voor en is er een manier om te besparen? Vandaag: allesreiniger. -
Apple past beleid voor alternatieve betaalsystemen datingapps aan
Apple heeft vrijdag nieuwe aanpassingen aan het beleid rond de App Store voorgesteld, naar aanleiding van klachten van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Apple deed al eerder toezeggingen om datingapps gebruik te laten maken van meerdere betalingssystemen, maar de toezichthouder concludeerde begin vorige maand dat Apple daarmee nog niet aan de Europese en Nederlandse regels voldeed. -
PREMIUMKoken & Eten
Granola supergezond? Als je dit erin doet, krijg je alsnog een suikerpiek (en dip)
Granola is een van de populairste ingrediënten bij het ontbijt. Wie granola kiest, denkt ook automatisch gezond bezig te zijn, maar klopt dat wel? Alles hangt af van de mix van de ingrediënten in de granola en hoe je die klaarmaakt, vindt chef en voedingsdeskundige Sandra Bekkari. -
Het is vandaag internationale CAPSLOCKDAG: ‘Parodie op kleingeestige individuen’
Dikke kans dat je bij een bezoekje aan Twitter, Facebook of Instagram vandaag heel veel mensen met grote letters ziet typen: het is namelijk INTERNATIONAL CAPSLOCK DAY. -
Batterij leeg? Zo laad je een smartphone sneller op
Duurt het een eeuwigheid om jouw smartphone volledig op te laden? Met deze tips zorg je ervoor dat de batterij zo snel mogelijk weer vol zit.
-
Universele lader tablet en smartphone eind 2026 realiteit
De universele lader voor smartphones, tablets, digitale camera’s en een reeks aanverwante elektronica is een stap dichterbij. Het Europarlement is klaar voor onderhandelingen met de lidstaten en wil de eenheidslader uiterlijk eind 2026 op de markt. -
Energierekening
Valentijn (38): ‘Een groot deel van mijn energiekosten wordt vergoed door mijn werkgever’
Hoeveel geld besteed jij aan energie in huis? Hoe probeer je de kosten omlaag te brengen? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Valentijn (38) uit Leeuwarden. -
Vrouwelijke techpioniers bijeen tijdens Female Tech Heroes op High Tech Campus
EINDHOVEN - In de ruimte, de Europese politiek, in de zorg, fotonica of in de metaverse. Dat vrouwen net zo goed hun ‘mannetje staan’ in de techniek, wordt op dinsdag 14 juni belicht tijdens de Female Tech Heroes conferentie op de High Tech Campus in Eindhoven.