Met deze ene upgrade wordt een oude laptop supersnel

We zitten door het vele thuiswerken steeds vaker op onze eigen laptop aan de keukentafel. Wie een wat oudere machine heeft, zal daarom waarschijnlijk last beginnen te krijgen van trage laadbalken, vastlopers en ander gedoe. Hartstikke vervelend, maar gelukkig zijn er een paar dingen die je er aan kunt doen.

Jelle noemt dit de ‘beste upgrade voor je laptop die je ooit kunt implementeren’. De SSD, of solid state drive, kan je zien als de opvolger van de harde schijf. SSD’s zijn duurder per gigabyte dan de traditionele harde schijf (HDD), maar ook ontzettend veel sneller. Hiermee zul je merken dat Windows en je applicaties veel sneller starten en daarna wil je nooit meer terug.

Omdat niet iedere laptop zich even makkelijk open laat maken, raadt Jelle aan om een ervaren computerreparateur je nieuwe SSD te laten installeren. Om een idee te krijgen van wat een goede koop is en hoeveel die kost, heeft vergelijkingssite BestGetest een overzicht van de beste SSD’s van het moment.

Let op: een HDD vervang je altijd met een zogenaamde SATA-SSD. De beste van die soort is op het moment de WD Blue 500GB. Deze maakt gebruik van een nieuwere techniek.

Heb je een pc waar een NVMe-SSD in past? Dan adviseert BestGetest de Kioxia Exceria M.2 500GB. Dan krijg je een goede mix van prijs en prestatie. Verwacht hiervoor geen topprestaties, want voor ongeveer 10 cent per gigabyte mag je niet de absolute top verwachten. Toch is dit wat ons betreft de beste keuze wanneer het gaat om betaalbare SSD’s tot 500GB. Op de BestGetest-site vind je een overzicht van alle NVMe-SSD's die nu worden aangeraden.

Weet je niet zeker of je laptop een SSD heeft? Rechtsklik op de taakbalk in Windows 10, klik op ‘Taakbeheer’ en navigeer naar het tabje ‘Prestaties’. Aan de linkerkant zie je of de drive in jouw laptop een HDD of SSD is.

Als je al wel een SSD hebt, hier nog een extra tip van Jelle: hou wat schijfruimte vrij. Vanaf zo’n 25 procent resterende schijfruimte en daaronder kun je beginnen te merken dat je SSD wat trager wordt. Die laatste ruimte mag je natuurlijk ook gewoon gebruiken, maar weet dat je hele systeem er trager van kan worden.

De Windows-tool ‘Schijfopruiming’ helpt je om overbodige data makkelijk weg te gooien, maar ‘blijf goed lezen wat je doet’, waarschuwt Jelle. ,,Maak bijvoorbeeld niet je prullenbak leeg als daar nog iets belangrijks in zit.” Ook je downloadsmap kan veel ruimte innemen; die wordt niet opgeschoond met Schijfopruiming.

Mocht je een oudere laptop hebben, dan bestaat de kans dat je 4 gigabyte aan werkgeheugen hebt. Dat kan je ook zien in dat ‘Prestaties’-tabblad van eerder. ,,Voor Windows 10-laptops in 2021 is dat niet meer gebruikelijk en met een upgrade naar 8GB zit je al veel ruimer”, aldus Jelle. Draaiende programma’s worden namelijk in het werkgeheugen geladen, maar als dat vol zit, moeten ze tijdelijk een plekje krijgen op je SSD of HDD. Vergeleken met werkgeheugen zijn die twee weer relatief traag, wat je ook gaat merken aan Windows en je programma’s.

Ook deze upgrade kun je waarschijnlijk beter laten doen door een computerreparateur. De kosten van het werkgeheugen zelf variëren ongeveer van 25 tot 60 euro, afhankelijk van wat er in jouw laptop past.

Naast je laptop sneller maken, kun je de software natuurlijk ook efficiënter maken. Windows 10 heeft ingebouwd gereedschap dat het makkelijk maakt om een van de grootste pijnpunten op het gebied van prestaties aan te pakken: programma’s die samen met Windows opstarten.

Navigeer opnieuw naar het taakbeheer zoals we net al beschreven. Ga dit keer naar het tabje ‘Opstarten’. Alle software in dit lijstje kan je uitschakelen en zal dan na een reboot niet starten. ,,Die programma’s hebben natuurlijk op zich wel een functie, dus als je een programma herkent en je wil het houden, laat het dan gerust staan. En als je het niet zeker weet: Google is je vriend.”

,,Op dit gebied moet je vooral ook experimenteren; je kan apps altijd weer opnieuw inschakelen als je toch iets mist”, vertelt onze gids van Tweakers. Als je veel en zware programma’s uitschakelt, zal je het verschil duidelijk merken, zelfs nadat het opstarten klaar is.

Internetbrowsers als Google Chrome hebben tegenwoordig ook extensies die extra functies bieden. Fijn natuurlijk, maar daarvoor geldt hetzelfde principe als voor opstartapplicaties in Windows: ‘meer maakt trager’. Werp ook hier dus een kritische blik op. Een groot deel van het werk dat we doen op een laptop gebeurt tegenwoordig immers in de browser.

SSD gekocht, werkgeheugen erbij, je software en je browser opgeschoond en nog steeds is er tijd om die bak koffie te zetten? Dan is het tijd voor Jelles ‘allerlaatste redmiddel’: een gehele reset van Windows. Gelukkig is dat tegenwoordig relatief makkelijk: zoek vanuit het Startmenu naar ‘Deze pc opnieuw instellen’. Je laptop start na dit proces opnieuw op en hij is teruggebracht naar de toestand waarin je hem kocht. Hoewel er de optie is om persoonlijke bestanden te houden, kan een back-up maken hier absoluut geen kwaad.

Dit artikel werd in augustus 2021 voor het eerst gepubliceerd en is voor herpublicatie nu geactualiseerd.