Terrasfoto over 'afgedropen boa's' gaat wereld over: 'Bizar hoe snel fake nieuws zich verspreidt’

Na bijna een half jaar kan er sinds gisteren weer een biertje worden gedronken op het terras. Alle horecagelegenheden zaten de afgelopen maanden op slot, maar volgens een verhaal dat op sociale media rondgaat en al 15.000 keer is gedeeld, was er een ondernemer die de horecasluiting van de afgelopen maanden te slim af zou zijn geweest.

Het gaat om Guus van Kol, de eigenaar van Café Koops, een bruine kroeg in het kloppend hart van Haarlem. Van Kol wordt nu al dagen overstelpt met berichten, zelfs vanuit China en Frankrijk. In de periode dat hij dicht was, zou hij zijn terrasstoelen voor 5 euro per stuk hebben verkocht, met twee bier erbij. De mensen hadden zo hun eigen stoel en konden daarop hun bier opdrinken. Volgens het verhaal zouden de boa’s zijn gekomen en ook weer zijn afgedropen omdat zij ‘geen poot hadden om op te staan’. 

Het bericht op Facebook, dat zo vaak is verspreid dat het vermoedelijk op honderdduizenden timelines terecht is gekomen, klopt op meerdere vlakken niet. Zo is de foto niet tijdens de horecasluiting gemaakt, maar in de zomer van vorig jaar, toen de terrassen net weer open waren, bevestigt nieuwsfotograaf Arie Kievit (Volkskrant, AD). ,,Ik vind het betreurenswaardig dat mijn foto op deze manier wordt misbruikt. Ik ga kijken of ik hier stappen tegen kan ondernemen, want dit is echt niet oké”, laat de fotograaf uit Nieuw-Beijerland telefonisch weten.

De bewering dat boa’s niet kunnen optreden in zo’n situatie, is bovendien ook niet waar. Er zijn diverse regels en wetten waarop de ambtenaren hadden kunnen handhaven. ,,Over wie er in deze situatie aansprakelijk zou zijn, de horecabaas of de personen met de stoelen, kun je discussiëren”, zegt Ruud Kuin, voorzitter van de Nederlandse Boa Bond tegen DPA Factchecking, een journalistiek onderzoeksbureau dat in opdracht van Facebook werkt. ,,Als er meer dan twee mensen dicht bij elkaar zitten, zijn zij persoonlijk sowieso al in overtreding vanwege de coronaregels. En de horecaondernemer is op zijn minst gedeeltelijk verantwoordelijk voor wat er in de buurt van zijn zaak gebeurt.”

Het is volgens DPA maar de vraag of het verhaal echt is gebeurd. ‘Behalve deze exacte beschrijving van de stoelenverkoop door de uitbater en de interactie met de buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) is er geen ander bericht op sociale media of in media te vinden dat het bestaan van het initiatief bevestigt’, beoordelen de factcheckers, die de afgelopen maanden met regelmaat controleren of veel gedeelde posts op Facebook wel kloppen. Een online zoektocht wijst uit dat er geen berichten te vinden zijn van iemand die een terrasstoel kocht of die, net als de man in het gedeelde verhaal, langs het terras kwam en dit vastlegde of beschreef.

Het op Facebook beschreven scenario wordt echter wel op grote schaal voor waar aangenomen. ‘Samen komen we ver’, ‘briljant’ en ‘geniaal’ klinkt het onder meer in de reacties. Ook de uitbater zelf kan er om lachen. ,,Het is inderdaad leuk verzonnen”, zegt Guus van Kol. ,,Het gaat zelfs in China en Frankrijk rond. Kennelijk zet het mensen aan het denken. Maar het is natuurlijk totale onzin. Zo’n bericht toont maar weer aan wat voor impact sociale media kunnen hebben.” De telefoon van Van Kol staat nog altijd roodgloeiend. ,,Maar ik verwacht dat de storm over een paar dagen wel weer gaat liggen. Zeker nu het aan alle kanten is ontkracht.”

De politie Haarlem bevestigt dat het geschetste scenario niet bij hen bekend is. De foto op Facebook is gemarkeerd met een ‘onjuiste informatie’ label.

Bekijk hier al onze video’s over de lockdown: