Zo herken je WhatsApp-fraude

WhatsApp-fraude gaat vaak volgens een vast patroon, en dat begint met iemand in nood. Je ontvangt een bericht van een ‘vriend’ of ‘familielid’ die beweert dat hij jouw financiële hulp heel hard nodig heeft.

Er wordt in veel gevallen een ander telefoonnummer gebruikt, met de smoes dat de eigen telefoon zogenaamd kapot of gestolen is. Het kan ook zijn dat het WhatsApp-account van je vriend of familielid gehackt is en de oplichter via dat telefoonnummer contact met je opneemt via WhatsApp.

De ‘bekende’ vraagt vervolgens of je snel wat geld kan overmaken. Vaak gaat het niet om enkele tientjes, maar om honderden of zelfs duizenden euro’s. Eenmaal overgemaakt, zie je het geld nooit meer terug: je bent slachtoffer geworden van WhatsApp-fraude. Deze manier van frauderen vindt niet alleen plaats via WhatsApp. Ook via sms’jes, e-mails en andere socialemediakanalen kan deze zogeheten ‘vriend-in-nood-fraude’ plaatsvinden.

Vraagt een bekende van je via WhatsApp om geld, bekijk dan eerst vanaf welk nummer hij contact met je opneemt. Als het via een ander nummer is, moet er al een belletje gaan rinkelen dat er misschien iets niet in de haak is.

Denk ook na of er iets anders is aan de manier waarop de persoon communiceert. Zijn er bijvoorbeeld woorden of emoji’s die de bekende in kwestie nooit gebruikt? Plaats er dan vraagtekens bij. Voordat je geld overmaakt, is het belangrijk om telefonisch of fysiek contact op te nemen met je vriend. Bel dan wel naar het nummer dat in je eigen contactenlijst staat. Lukt het niet om je vriend te bereiken? Maak dan simpelweg geen geld over.

Wordt er wel opgenomen, maar hoor je vaag de stem van de vriend? Ga er dan niet blind vanuit dat de verbinding slecht is en je de vriend aan de lijn hebt. Het kan namelijk gaan om opnames die de oplichter van sociale media heeft geplukt. Als je vriend geen duidelijk antwoord geeft op je vraag, zegt dat eigenlijk al genoeg.

Als je de situatie niet helemaal vertrouwt, ga dan niet in op een eventueel betaalverzoek of Tikkie. Vraag eventueel om een rekeningnummer. Check daarna in je bankieren-app of de naam en de IBAN met elkaar corresponderen. De meeste banken in Nederland bieden deze mogelijkheid aan.

Oplichters kunnen hun verhaal geloofwaardiger maken door persoonlijke info te gebruiken in het gesprek. Ze doen zich bijvoorbeeld voor als een van je kinderen en laten ergens in hun verhaal de naam van je partner of andere kind vallen.

Deze informatie ligt vaak voor het oprapen op internet, maar je kunt het kwaadwillenden iets lastiger maken door je privacy-instellingen op sociale media aan te passen.

Vaak is je profiel standaard zichtbaar voor iedereen. Op Facebook, Twitter, Instagram en andere sociale media is het echter mogelijk je profiel af te schermen voor personen buiten je sociale kring. Vreemden kunnen dan niet zien hoe je gezinsleden of vrienden heten, voor welk bedrijf je werkt en welke hobby’s je hebt.

Dat maakt het voor oplichters al wat lastiger om een gesprek aan te knopen zonder gelijk door de mand te vallen. De oplichter begint het gesprek bijvoorbeeld met ‘Hoi mama’, terwijl je misschien helemaal geen kinderen hebt, of in elk geval niet in de leeftijd dat ze een smartphone op zak hebben.

De kans dat je WhatsApp-account wordt gehackt is niet zo groot, maar om het zekere voor het onzekere te nemen kun je het beste toch tweestapsverificatie instellen. Er moet dan een pincode worden ingevoerd om WhatsApp op een andere telefoon te gebruiken. Denk eventueel ook aan een voicemailwachtwoord, aangezien voicemail makkelijk te onderscheppen is.

Ben je toch slachtoffer geworden van WhatsApp-fraude en heb je geld overgemaakt naar de oplichter? Of heb je gelukkig op tijd door dat het om oplichting gaat? Doe dan aangifte bij de politie en neem eventueel contact op met je bank om te kijken of je recht hebt op een schadevergoeding. Zorg ervoor dat je screenshots maakt van de berichten, want criminelen verwijderen deze vaak na afloop.