Burgemeesters Waalre en Valkenswaard bedreigd: 'Die schiet ik een kogel door z'n kop'

Burgemeesters Jan Brenninkmeijer (Waalre), Anton Ederveen (Valkenswaard) en Wobine Buijs (Oss) stapten de afgelopen maanden naar de politie omdat ze werden bedreigd. Hun aangiftes leidden in twee gevallen tot een veroordeling.

De 46-jarige man die burgemeester Brenninkmeijer bedreigde kreeg een onvoorwaardelijke celstraf van vijftien dagen. De verdachte die burgemeester Ederveen zou hebben bedreigd, werd door de politierechter vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Voor de bedreiging van Buijs kreeg een 32-jarige man uit Megen een werkstraf van 140 uur (waarvan de helft voorwaardelijk).

Ederveens eerste reactie als hem naar het voorval wordt gevraagd, is veelzeggend: ,,Over welke van de bedreigingen gaat dit?" In ruim tien jaar burgemeesterschap in Valkenswaard is hij vaker bedreigd. Al zijn de incidenten 'nog steeds op de vingers van een hand te tellen'. ,,Van alle bedreigingen weet ik wie het was en waar het vandaan kwam. Als ik mij goed herinner was deze in de categorie: die schiet ik een kogel door z'n kop. Het ging om een telefonische bedreiging die binnenkwam via een ambtenaar van de afdeling veiligheid eerder dit jaar. Ze hadden contact over een vergunning. Desbetreffende meneer was niet blij met de uitkomst en uitte dat op deze manier. Nou, wij houden niet van dat soort grappen."

Waalres burgemeester Brenninkmeijer werd met de dood bedreigd in een geschil over huisvesting. Een inwoner verbleef illegaal in een woning en kwam afgelopen zomer verhaal halen bij een ambtenaar. Daar uitte hij de bedreiging. Een man met een strafblad 'van hier tot Tokio', zegt Brenninkmeijer. Het deed hem naar eigen zeggen niet zoveel. 'Ze zullen niet zo snel een burgemeester omleggen', hield hij zichzelf voor. De man zat vijftien dagen in voorarrest en kwam dus meteen na de uitspraak vrij. ,,Dan ben je weer een target." Al snel werd de Waalrenaar voor een ander delict opgepakt. Hij overleed door ziekte in het Scheveningse gevangenisziekenhuis.

Ederveen deed meteen aangifte. ,,Zoals gebruikelijk. Dat doen we altijd, ook als het om wethouders en ambtenaren gaat. En het Openbaar Ministerie en politie pakken dat altijd serieus op. Nu ook. Er is meteen gehandeld tot mijn persoon, in beveiligingszin. Het was voor ons geen grapje." In dit geval kwam het niet tot een veroordeling. De man werd wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken. Er waren geen opnamen van het bewuste telefoontje. 

Brenninkmeijer moest nog moeite doen voor de aangifte. Zijn ambtenaar wilde in eerste instantie niet met naam op de aangifte staan. ,,Angst. Maar het kan niet, dus moet ik er werk van maken."

Hij was 'zwaar teleurgesteld' over het vonnis. ,,De rechterlijke macht houdt onvoldoende rekening met wat mensen kunnen roepen." Ederveen heeft een genuanceerd oordeel. ,,Het moet altijd gewogen worden naar de context en de aard van de bedreiging. Maar een veroordeling voor bedreiging van een openbaar bestuurder is zeker geen aanbeveling bij sollicitaties en een strafblad ook niet."

Ederveen hield de bedreiging bewust buiten de pers. ,,Ik heb niet de neiging om hiermee naar buiten te treden. Het draagt niet bij aan het veiligheidsgevoel in Valkenswaard. Maar als je mij er naar vraagt, dan doe ik er niet geheimzinnig over." Ook Brenninkmeijer hield het voor zich. ,,Want dit laat zien hoe makkelijk mensen er mee weg komen. Ik zit niet te wachten op sympathie maar op mensen die doorpakken."

Over de andere bedreigingen wil Ederveen niet veel kwijt. ,,Ik ga daar verder geen duiding aan geven, maar er is sprake geweest van heel serieuze, ernstige bedreiging richting mijn ambt. Wat ik over het algemeen wel kan zeggen: het heeft altijd te maken met de veiligheidsportefeuille; het gaat altijd om vergunning- en handhavingskwesties."

De bedreiging van burgemeesters is 'ongelooflijk ondermijnend en een groot maatschappelijk probleem'. Dat zegt Nicole Zandee, hoofdofficier van justitie in Oost-Brabant, in Opportuun, het blad van het Openbaar Ministerie. Ze vertelt daarin ook over een Oost-Brabantse burgemeester die -bij wijze van dreigement- op Facebook zijn eigen rouwadvertentie las. ,,Dat is toch werkelijk schandalig? Dan kom je aan de wortels van onze democratie", zegt Zandee. Omdat de politie nog bezig is met onderzoek, wil justitie niet vertellen om welke burgemeester het gaat.

Uit onderzoek dat het ministerie van Binnenlandse Zaken begin oktober naar buiten bracht, bleek al dat de bedreiging van burgemeesters en wethouders in Brabant vaker aan de orde is dan in andere provincies. In de rechtbank van Breda werd dinsdag de uit Hulten afkomstige wapenhandelaar Jan B. veroordeeld voor het bedreigen van burgemeester Jan Boelhouwer van Gilze en Rijen. De maand voorwaardelijke celstraf die B. kreeg, noemde Boelhouwer veel te laag.