Robot Victoria komt tot leven in Veldhoven

Victoria bevalt van haar baby, maar dat gaat niet goed. Ze krijgt een zware bloeding, haar bloeddruk daalt en haar hartslag stijgt. Victoria wordt bleek, valt bijna flauw en raakt in paniek. De artsen die rond haar bed staan moeten ingrijpen, en wel direct.

Deze scène speelt zich af in de speciale bevalkamer van het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven, waar ook de échte gecompliceerde bevallingen plaatsvinden. Alleen zijn Victoria en haar baby geen echte mensen, maar robots. Hier oefenen gynaecologen, verloskundigen en verpleegkundigen op extreme complicaties die weliswaar niet zo vaak voorkomen, maar wel levensbedreigend zijn voor moeder en kind. Met de trainingen leert het medisch team daarop snel en efficiënt te reageren.

Maar hoe realistisch Victoria ook is, het blijft een robot. Dankzij een Europese subsidie van 7 miljoen euro worden moeder en baby virtueel tot leven gewekt. Over vier jaar dragen de medici in de kamer een 3D-bril en zien dan een echt mens op bed liggen. Iemand die bleek wordt bij bloedverlies, waarmee je kan praten, die reageert en die emoties toont. Zelfs het bloedverlies zelf wordt zichtbaar.

Guid Oei, gynaecoloog in het MMC en hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven, is de geestelijk vader van medische simulatierobots zoals Victoria. Hij is al tien jaar bezig met robot-simulaties die medische teams moeten voorbereiden op de meest onverwachte complicaties. Zoals piloten in een simulator oefenen op noodsituaties. Met oog op zijn ervaring op dit gebied is het MMC een van de ziekenhuizen in Brabant die meedraait in het VIBE-project (Virtuals Humans in the Brabant Economy). Initiatiefnemer is Max Louwerse, hoogleraar cognitieve psychologie en artificiële intelligentie aan de Tilburg University.

Training van medische teams met robots levert direct resultaat op, zegt Oei. ,,We zien bij baby's vijftig procent minder schade na moeizame geboortes en minder complicaties bij de moeders. De training leert de teams bijvoorbeeld om sneller op te treden bij onverwacht bloedverlies. Maar het effect van de training blijkt al na drie maanden uit te doven. Daarom adviseren wij om de oefeningen regelmatig te herhalen."

Met de toevoeging van de avatar wordt de training nog veel realistischer, onder meer door toevoeging van emoties, denkt Oei. Zo is het bij elke bevalling een moment van beloning als de baby gaat huilen. Want dat betekent dat de longfunctie goed is en dat de baby zelf ademt. De robotbaby kan dat straks ook doen als aan alle voorwaarden is voldaan.

Belangrijk vindt Oei het ook dat de robot met de avatar-toevoeging kan gaan leren van situaties. Het is straks niet meer de programmeur die bepaalt wat ze zegt, hoe en wanneer, maar de virtuele Victoria zelf. Dat onderdeel van het project ligt bij wetenschapper Louwerse.

Op zijn beurt zorgt Oei met zijn mensen ervoor dat alle lichaamsfuncties van Victoria en haar baby exact kloppen met de werkelijkheid. ,,Een training duurt twaalf minuten, de briefing daarna een halfuur", schetst hij. In dat nagesprek worden alle handelingen van het team en de samenwerking doorgesproken.

Oei wil met de robot-trainingen in de toekomst ook artsen in derde wereldlanden voorbereiden op lastige bevallingen. ,,Jaarlijks sterven in de wereld driehonderdduizend moeders en twee en een half miljoen baby's tijdens de bevalling", schetst hij. Het is de ambitie van het WHO, de gezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties, om het aantal sterfgevallen met zeventig project terug te brengen in het jaar 2030. In Nederland sterven jaarlijks nog altijd twaalfhonderd baby's bij de geboorte. Ook dat aantal kan met trainingen fors dalen.