Aantal stemmers holt achteruit, gemeenten piekeren zich suf

Bij de vorige verkiezingen voor de gemeenteraad in 2014 belandde bij veel stemgerechtigden in Zuidoost-Brabant de stemkaart ongebruikt bij het oud papier. In Helmond, Eindhoven, Reusel-De Mierden en Veldhoven lag het percentage stemmers (ruim) onder de magische grens van 50 procent. Als die algehele dalende trend zich doorzet op 21 maart is het zeer aannemelijk dat in veel meer gemeenten minder dan de helft van de inwoners naar de stembus gaat. Onder meer Geldrop-Mierlo, Best, Cranendonck, Deurne, Eersel, Bladel en Best balanceren op het randje van de 50 procent. 

Een zorgelijke ontwikkeling, vinden vele betrokkenen in de lokale politiek. Want zoals het in veel gemeentelijke notities staat: een lage opkomst tast de legitimiteit van de politiek aan en vermindert het maatschappelijk draagvlak voor beslissingen. 

In Reusel-De Mierden ging in 2002 nog ruim 66 procent van de inwoners naar de stembus voor de gemeenteraad. Bij de laatste verkiezingen in 2014 was dat nog slechts 49 procent, een daling van maar liefst zestien procent. Het aantal stemmers loopt in die Kempische gemeente harder terug dan elders. Net zoals andere jaren denkt de gemeente met een verkiezingskrant en uitingen via de website en sociale media voldoende te doen om mensen te lokken. 

Reusel-De Mierden is exemplarisch voor de rest van Zuidoost-Brabant. Gemiddeld is het opkomstpercentage sinds 2002 met 9,3 procent gedaald. In veel gemeenten blijft het percentage iets boven de 50 procent hangen. Uit een inventarisatie van deze krant blijkt dat maar drie gemeenten een werkgroep hebben die zich specifiek met opkomstbevordering bezighoudt.  

Vaak wordt vooral via de geijkte kanalen zoals weekkranten, lokale radiozenders of regionale nieuwssites aandacht gevraagd voor de verkiezingen. Ook krijgen alle nieuw-stemmers een persoonlijke brief die hen naar de stembureau's moet lokken. Uit onderzoek blijkt dat de kans groot is dat mensen op latere leeftijd naar de stembus blijven gaan als ze daarmee beginnen zodra ze kiesgerechtigd zijn.

Het is wellicht een van de redenen waarom veel gemeenten hun campagnes specifiek op jongeren richten. Zes gemeenten zeggen speciale aandacht te besteden aan de jeugd.  Opvallend is ook dat veel gemeenten aangeven 'ook iets met sociale media te doen'. Wat precies blijft vaak onduidelijk. In de gemeenten Helmond, Laarbeek en Gemert-Bakel pakken ze het helemaal  anders aan. Met campagnes gericht op jongeren, samenwerkingen met vloggers, en zelfs huisbezoeken (Laarbeek) worden kiezers verleid om te gaan stemmen.  

De gemeente Laarbeek doet mee aan een onderzoek op verzoek van de Provincie, uitgevoerd door de Universiteit van Tilburg, over opkomstbevordering. Een selectie inwoners krijgt een vragenlijst voorgelegd waarop ze kunnen aangeven of ze gaan stemmen. Daarna worden 2400 van die gezinnen bezocht om ze te overtuigen van het nut om te gaan stemmen. Uit een evaluatieronde moet blijken of zij ook zijn gaan stemmen en of de gebruikte communicatiemiddelen daarbij geholpen hebben.

Welke partij kiest u? Doe de ED Kieswijzer