VVD grootste in Brabant, coalitie kan nét door, opkomst zakt bijna acht procent
DEN BOSCH - Lang was het spannend welke partij de grootste zou worden, maar in de nacht van woensdag op donderdag trok de VVD uiteindelijk aan het langste eind. Brabant kan de komende vier jaar opnieuw door VVD, CDA en SP bestuurd worden, maar de basis onder die samenwerking is wel smaller geworden. De opkomst was dramatisch laag: 43,6 procent.
Delen per e-mail
De VVD haalde 17,4 procent van de stemmen binnen. Hoewel ze volgens een voorlopige berekening 2 zetels achteruit gaan, konden de liberalen vannacht tegen half vier toch het hardste juichen. Nadat Waalwijk als allerlaatste gemeente binnen was gekomen, bleek de VVD in stemmenaantal de grootste van Brabant te zijn geworden.
Het CDA had lange tijd zicht op de koppositie, maar kwam uit op 17,1 procent (1836 stemmen minder dan de VVD).
De SP werd de derde partij (16,0), de PVV vierde (12,8). D66 boekte de grootste overwinning en steeg van 8,1 procent naar 12 procent.
De coalitie van VVD, CDA en SP lijkt zeker van een nipte meerderheid in Provinciale Staten: 28 van de 55 zetels. De volgorde in grootte van de drie blijft ook hetzelfde, maar de verschillen zijn wel beduidend kleiner geworden.
De voorlopige uitslag geeft de VVD 10 zetels, CDA en SP ieder 9. Voortzetting van de huidige coalitie is daarmee mogelijk, maar dan mag vier jaar lang geen enkel lid uit een van de drie fracties stappen.
VVD-lijsttrekker Bert Pauli is in de (in)formatie nu aan zet. Grootste hobbel is de Ruit om Eindhoven. De SP heeft laten weten met de aanleg van die weg niet langer in te zullen stemmen. Onduidelijk is nog of een meerderheid van de nieuwe Staten de Ruit steunt. VVD, CDA en PVV - het vóórkamp uit de vorige periode - zijn nu afhankelijk van de kleine fracties. Pauli denkt echter de SP over de streep te kunnen trekken door 'nog beter naar burgers te luisteren' en meer oog ook voor natuureffecten te hebben.
De VVD komt om vijf uur bijeen. Pauli zal dan zijn nieuwe fractie voorleggen welk nieuw provinciebestuur hem voor ogen staat.
Vraag is of de SP nog met één gedeputeerde genoegen zal nemen, tegen twee voor CDA en VVD. Oplossing zou zijn om het aantal gedeputeerden uit te breiden van vijf naar zes.
De variant waarbij VVD en CDA hun derde coalitiepartner SP inruilen voor D66 is uit zicht geraakt. Die combinatie blijft onder de helft van de 55 zetels in Provinciale Staten. D66 boekt weliswaar de grootste winst ten opzichte van vier jaar geleden, maar lijsttrekker Anne-Marie Spierings leek zich gisteren al bij voortzetting van de oppositierol neer te leggen.
Als VVD en CDA samen er niet met de SP uitkomen, moeten ze dus met twee andere partijen zaken gaan doen. Behalve D66 zou ook GroenLinks of de PvdA uitgenodigd kunnen worden. Die eerste partij leverde echter drie zetels in, GroenLinks bleef staan op drie.
De PVV levert een zetel in: van 8 naar 7. De partij blijft in Brabant aartsrivaal D66 nog wel voor. Lijsttrekker Alexander van Hattem ziet zijn PVV als een stabiele factor in Brabant.
De winst van D66 blijft tot twee beperkt: van 5 naar 7. Verdubbeling is er voor 50Plus en Partij voor de Dieren. Beide eenmansfracties krijgen er een fractiegenoot bij. GroenLinks moet het ook in de volgende periode met 3 zetels stellen.
Het politiek protestantisme keert na een periode van afwezigheid terug in de Brabantse Staten. De combinatie van ChristenUnie en SGP zou nu wel net een zetel halen.
Lokaal Brabant mag als nieuwkomer op één zetel hopen. 'Fantastisch resultaat', reageert lijsttrekker Jan Heijman, hoewel hij van tevoren zei op 5 zetels te rekenen.
Grote verliezer is de PvdA: terug van 7 naar 4. Lijsttrekker Stijn Smeulders verklaarde met vijf zetels al gelukkig te zijn geweest. Vier werd verwacht, drie gevreesd.
De definitieve uitslag met zetelverdeling wordt vrijdag rond het middaguur door de provincie online gezet.
De opkomst kelderde met bijna 8 procent van 51,4 naar 43,6 procent. "De opkomst was echt te laag", vertelde commissaris van de koning Wim van de Donk tegen Omroep Brabant. "We gaan de komende tijd goed nadenken over hoe we dit beter kunnen doen.”
Dat de definitieve uitslag van het stemmentotaal woensdagnacht zo lang op zich liet wachten, lag aan Waalwijk. Die gemeente had problemen met één stembureau, waarna er opnieuw geteld moest worden. Burgemeester Nol Kleijngeld werd rond 3 uur uit zijn bed gebeld door de provincie met de vraag waar de uitslag van Waalwijk bleef.
Voorlopige zetelverdeling: VVD 10, CDA 9, SP 9, PVV 7, D66 7, PvdA 4, GroenLinks 3, Partij voor de Dieren 2, 50Plus 2, Lokaal Brabant 1, CU-SGP 1.
Lees hier de liveblog van de verkiezingsavond terug. Alles over de verkiezingen, waaronder de uitslagen per gemeente en op kaart, overzichtelijk bij elkaar op de ed-verkiezingspagina
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.