Thuis afval scheiden? Nu nog verspilde energie!

Waalre doet ook mee: tijdens de proef met de afvalfiets nam daar de hoeveelheid restafval met meer dan de helft af. Afvalfietsen zouden op korte termijn goedkoper zijn dan de vuilniswagen. Nee, nobel allemaal, maar het gaat inwoners de komende jaren geen geld besparen, denkt Peter Rem, hoogleraar recycling en resources aan de TU Delft.

"Het is niet erg aannemelijk. Huishoudelijk afval heeft niet veel waarde. Per huishouden is er jaarlijks zeven euro te verdienen. Daar ga je de oorlog niet mee winnen. Ik durf die inwoners nu niet te zeggen dat het straks betaalbaarder is."

Alle goede bedoelingen ten spijt levert het scheiden nog niet zoveel op als men denkt en wordt het vaak te simpel gebracht, vindt Rem. Afval bruikbaar scheiden is erg lastig. De kwaliteit - en daarmee de verdiensten - gaat namelijk hard achteruit wanneer je het niet correct doet. Een voorbeeld: niet elk glazen voorwerp hoort in de glasbak. ,,Met 'glas' wordt bedoeld: flessen en potten. Maar huishoudens denken ook aan wijnglazen of ovenschalen. Maar dat smelt niet bij dezelfde temperatuur. Het is erg vervuilend. Elk stukje 'verkeerd' glas vernielt duizend keer z'n gewicht aan 'goed' glas." En er zijn wel 250 soorten plastic die niet gezamenlijk kunnen worden verwerkt, zegt Rem. Ook papier is niet per definitie bruikbaar. Papier dat besmeurd is met vet kan niet goed worden verwerkt.

In Waalre werd de gemeente ondanks alle goede bedoelingen ook al met de neus op de feiten gedrukt tijdens de proef met de afvalfiets. Waar tuinafval en keukenafval voorheen allebei in de groene gft-bak mochten, worden de stromen nu apart ingezameld. Waarom? Tuinafval kan dan naar een composteerbedrijf. Maar dat heeft geen vergunning voor dierlijk afval. De hele lading tuinafval kan daarom naar de vuilnisbelt wanneer iemand per ongeluk, of uit gemakzucht, keukenafval in de groene bak deponeert. De composteerder mag het dan niet meer verwerken.

Toch vindt Rem het afvalfietsplan in Waalre - en de gescheiden inzameling in de andere gemeenten - zeker nuttig. Niet direct voor de portemonnee van de inwoners, maar voor afvalscheiding in de toekomst. Het wordt volgens de hoogleraar een traject van de lange adem. In de discussie over de invoer van de afvalfiets houdt de gemeente Waalre raadsleden voor dat de prijs van olie gaat stijgen, waardoor de plasticafvalstroom als grondstof meer waard wordt. Rem denkt dat dat gaat tegenvallen. Hij verwacht meer van het twee keer zo dure biologisch afbreekbare plastic. Als Waalre straks plastic goed weet te scheiden, is daarmee geld te verdienen. "De overstap naar bioplastics is eenvoudiger als de recycling goed op gang is."

Maar het Waalrese plan is nobel, vindt Rem. Geld wordt er niet direct mee bespaard, maar de grondstoffenketen in de industrie wordt zuiverder met minder vervuiling als gevolg. "In wat voor wereld wil je leven? Bovendien biedt het leuke kansen: werkgelegenheid en die afvalauto's uit de straat."

De overheid wijst voor recycling te veel naar huishoudens, vindt Rem. "Maar die maken het verschil niet. In Nederland wordt door de industrie jaarlijks zesduizend kilo afval per inwoner geproduceerd. En dan doen wij moeite om van honderd kilo restafval naar dertig kilo te komen. Als de burger echt iets wil doen, moet die de politiek dwingen de industrie maatregelen op te leggen. Want daar moet het gebeuren."

Rem is voorstander van investeren in centrale nascheiding door grote bedrijven. Bijvoorbeeld op grote schaal vuile flessen schoonspoelen is veel efficiënter dan thuis in de gootsteen die ene fles omspoelen. "Daar zal het heen gaan. Daar ben ik van overtuigd."