‘Arbeidsmarkt moet drastisch op de schop om kwetsbare werkenden te beschermen’

Volgens het platform, een alliantie van onder andere werkgevers, uitzendbureaus, onderwijsinstellingen en verzekeraars, maakt de coronacrisis pijnlijk duidelijk hoe groot de ongelijkheid op de arbeidsmarkt nu al is. Vooral mensen in kwetsbare posities betalen de rekening, waaronder de grote groep zelfstandigen, jongeren en flexwerkers.

De Leeuw is al langer bezorgd over de groeiende ongelijkheid op de arbeidsmarkt en zijn zorgen zijn met corona alleen maar groter geworden. Wat de voorzitter van de uitzendkoepel ABU betreft, zou de politiek snel paal en perk moeten stellen aan schijnzelfstandigheid en zou een volgend kabinet er goed aan doen om de ‘echte’ zelfstandigen aan te sporen een ‘weerbaarheidsreserve’ op te bouwen, een buffer voor barre tijden, bedoeld om inkomensverlies door bijvoorbeeld ziekte, bedrijfscalamiteiten en ouderdom op te vangen.

,,Om hun positie te verbeteren, moeten zelfstandigen weerbaarder worden gemaakt", reageert De Leeuw. ,,Zorg dat ze zelf verantwoordelijk worden en blijven voor hun inkomsten als er geen werk is, door ziekte of gebrek aan opdrachten.”

_{Tekst gaat verder onder foto.}

Het voorstel van een spaarpotje is een aanvulling op het rapport dat PTA al in juni uitbracht, ‘Investeren in mensen’, met een hele reeks aanbevelingen over werk, leren en verzekeren in de toekomst. Daarin doet het platform een aantal baanbrekende voorstellen zoals een basisbaan voor mensen die bij de gemeente aankloppen voor bijstand. 

Een ander verregaand voorstel is een hogere, maar kortere WW-uitkering van maximaal twaalf maanden. Daarnaast moet duidelijker zijn dat zzp’ers ook echt ondernemers zijn (strengere handhaving op schijnzelfstandigheid), moet er een spelleerschool voor kinderen van 1 tot 6 jaar komen en een brede schooldag voor 6- tot 12-jarigen, ook om tegen te gaan dat kinderen uit achterstandsmilieus op latere leeftijd een valse start op de arbeidsmarkt hebben.

,,De inkt van ons rapport was amper droog toen corona in alle hevigheid uitbrak”, zegt De Leeuw terugblikkend. Die effecten van de coronacrisis zijn toen niet meegenomen maar de afgelopen maanden heeft PTA onderzocht wat tijdens corona zou zijn gebeurd als de aanbevelingen wel al waren ingevoerd én wat er mogelijk aan de voorstellen ontbrak.

Een van de conclusies is, aldus De Leeuw, dat de arbeidsmarkt een stuk robuuster zou zijn geweest als het ‘investeren in mensen’ al realiteit was. ,,Vooral het punt van om- en bijscholing voor werkzoekenden en de WW-uitkering als springplank naar werk zouden veel effect hebben gehad. Daardoor zouden minder mensen in kwetsbare posities zijn beland”, stelt hij.

Een andere conclusie is dus dat die weerbaarheidsreserve voor zelfstandigen ontbrak. Ter aanvulling heeft PTA vier varianten van zo'n buffer onderzocht, variërend van verplichte deelname voor zelfstandigen zonder fiscale facilitering tot een vrijwillige regeling met een maximuminleg en fiscale faciliteiten. Die aanvulling heeft De Leeuw gisteren nog als ‘extra input’ aan minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken overhandigd.

,,We hopen hiermee de politiek nog eens op het hart te drukken om echt werk te maken van de hervorming van de arbeidsmarkt. Niet een beetje, maar grondig”, luidt zijn pleidooi. 

Volgens de voorzitter van de uitzendkoepel kan de politiek hier eigenlijk niet omheen. Er zijn nu al verscheidene rapporten uitgebracht, onder andere die van de commissie-Borstlap en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), die allemaal in dezelfde richting wijzen. En volgens De Leeuw zullen er ongetwijfeld meer rapporten volgen. Als het volgend kabinet met al die voorstellen niets doet, dan ziet hij het somber in. ,,De ongelijkheid is al groot en die zal dan alleen maar groter worden.”