Om maar meteen met de deur in huis te vallen: er bestaat geen wetsartikel dat voorschrijft hoe een werkgever om moet gaan met de werkbelasting als een werknemer (onverwachts) uitvalt. De baas is dus ook niet verplicht om voor passende vervanging te zorgen. Maar daarmee is de kous niet af.

Vakbond FNV is bekend met de problemen die kunnen ontstaan door langdurige afwezigheid van werknemers. ,,De werkdruk neemt al jaren toe, dat wordt door verzuim alleen maar erger. We kennen de verhalen van leden die het al zwaar hebben en zeggen: ‘Nu is er ook nog een collega uitgevallen’. Zeker in coronatijd, met veel zieken en mensen die thuis in quarantaine moeten, is dit een probleem”, zegt woordvoerder José Kager.

Wat kun je als werknemer doen als het water je aan de lippen staat en je collega ook nog eens uitvalt? ,,Er is geen wet, maar er zijn gelukkig wel andere handvatten. In een contract of in de spelregels van het bedrijf kan beschreven staan hoe je werkgever omgaat met het overbrengen van de werkbelasting”, zegt Suzanne Meijers, arbeidsrechtadvocaat en auteur van het boek Geen gedoe met personeel.

Bij een geplande langere afwezigheid, zoals zwangerschapsverlof of een sabbatical, heeft een werkgever in principe genoeg tijd om een passende oplossing te vinden. Taken kunnen prima stap voor stap worden afgebouwd en verdeeld, zegt Meijers. ,,Inventariseer bij anderen in je team wat ze heel de dag doen en of ze er iets bij kunnen nemen. Dan kun je zeggen: jij krijgt taak X en jij taak Y erbij.” 

Maar het moet wel een realistische verdeling zijn. Als een werkgever ziet dat het takenpakket te groot is om te verdelen, zou hij moeten overwegen een vervanger te zoeken. Maar daartoe is een werkgever dus niet verplicht. ,,Daar schiet je natuurlijk niets mee op. Je kunt niet zeggen: zoek het maar lekker uit met z’n allen. Daarmee verziek je de werksfeer, of nog erger: werk je verzuim in de hand. Dan ben je veel verder van huis.”

Meijers ziet dit soort conflicten ook veel ontstaan bij reorganisaties. ,,Je ziet dan dat er functies komen te vervallen, maar dat er ondertussen ook taken blijven liggen. Nu gebeurt dat veel. Werkgevers hebben momenteel geen geld om daar iemand voor in te huren. Ze zijn niet voor niets gaan reorganiseren.” 

Bij een sabbatical mag een gebrek aan geld eigenlijk geen rol spelen, zegt Meijers. ,,Dan wordt meestal een onbetaald verlof afgesproken.” De vervanger zou dan betaald moeten kunnen worden met het loon dat gedurende de sabbatical niet uitbetaald wordt. 

In het geval van zwangerschaps- en geboorteverlof wordt het werkgevers heel makkelijk gemaakt om het te financieren. ,,Dat verlof wordt door het UWV betaald. Het argument ‘te weinig geld’ kan een werkgever dan niet gebruiken.” Dat punt benadrukt ook Kager van FNV. ,,Werkgevers krijgen die kosten niet voor niets vergoed via het UWV. Huur gewoon een flexibele kracht in. Iemand die met zwangerschapsverlof gaat, blijft echt een flinke periode weg.”

Bij langdurig ziekteverzuim ligt het aan de verzekering van de werkgever of de kosten worden gedekt. Maar er zijn ook werkgevers die ervoor kiezen om geen ziekteverzuimverzekering te nemen (ook dit is niet wettelijk verplicht). ,,Werkgevers zouden toch moeten proberen dat personeelslid tijdelijk te vervangen. Anders krijg je echt dat domino-effect en pleeg je alleen maar roofbouw op je personeel. Op korte termijn bespaar je wel kosten, maar op de lange termijn ben je als organisatie niet voordeliger uit”, zegt Kager.

Om de sfeer op de werkvloer goed te houden, adviseert Meijers om altijd te proberen er samen uit te komen. ,,Het overnemen van vijf taken is misschien wat veel, maar een taak moet kunnen. Vervolgens is het aan de achterblijvers om op tijd aan de bel te trekken als het toch te veel wordt. Als werkgever moet je een vinger aan de pols houden. Check regelmatig hoe iedereen in de wedstrijd zit.”

Ga er bovendien vanuit dat werknemers het probleem begrijpen en willen helpen het op te lossen. ,,Praat met elkaar. Dat klinkt simpel, maar ik weet dat dit in de praktijk niet vaak genoeg gebeurt. Werkgeluk is ontzettend belangrijk, ook in deze moeilijke tijd.”

Bekijk hier alle video's op het gebied van werk: