Sinds de uitbraak van de coronacrisis wordt het advocatenkantoor van Berghuis, Baasz Advocaten, bestookt met vragen over het virus en werk. Zeker nu de coronasneltesten beschikbaar zijn voor huis-tuin-en-keukengebruik, en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) bedrijven financieel tegemoet wil komen om werknemers preventief te laten testen op het virus, kloppen werkgevers regelmatig aan met vragen, merkt Berghuis. ,,Een cliënt vroeg onlangs ‘kan ik van mijn werknemers verlangen dat zij zich laten testen op het coronavirus?’ Andersom stuiten ook werknemers op vragen: ‘mag ik een coronasneltest weigeren als mijn werkgever dat van mij vraagt?’

Op de vraag of een werkgever zijn werknemers kan verplichten een sneltest te laten doen, geeft Berghuis kort maar krachtig antwoord. ,,Nee, dat kan niet. Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Door bijvoorbeeld fysiek contact te beperken en het aanbieden van mondkapjes en sneltesten. Een werkgever kan je echter niet dwingen een test te doen. Een werknemer beslist zelf wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Het verplichten van een test is een inbreuk op de lichamelijke integriteit van een werknemer. Het is in strijd met de grondwet.’’

Toch botsen de principes van werkgevers en werknemers nogal eens, merkt Berghuis. ,,Werkgevers denken: wat is het probleem? Een test is een kleine moeite om een veilige werkomgeving te creëren. Terwijl sommige werknemers het absoluut niet willen. Wij horen van cliënten dat ze er niet in geloven. Sommigen vinden dat het gevaar van corona zwaar wordt overdreven. Bovendien zijn er mensen die al gevaccineerd zijn. Die zien het nut van een sneltest niet. Ook daar zijn de meningen soms over verdeeld; of mensen die eenmaal gevaccineerd het virus nog kunnen verspreiden.’’

Als werkgever moet je oppassen met je vraagstelling. Het mag niet als dwang voelen, meent Berghuis. ,,Als werknemer verkeer je in een afhankelijkheidsrelatie en bij herhaald vragen kun je het gevoel krijgen dat je toch maar moet instemmen. Wel verandert de zaak als een werknemer weigert een test af te nemen terwijl er wél kans op een besmetting is. Omdat een collega op het werk bijvoorbeeld positief is getest. Iemand kan zich na vijf dagen laten testen op corona. Bij een negatieve test, wordt de quarantaine opgeheven. Maar als jij weigert je te laten testen, moet je maar liefst tien dagen in quarantaine.’’

In zo’n geval kan een werkgever vragen om mee te werken aan een test, zodat je weer zo snel mogelijk kan terugkeren naar de werkvloer. Dat is helemaal van belang als het niet goed mogelijk is vanuit huis te werken, bijvoorbeeld bij productiewerk.’’ Gelet op de geringe impact van een coronatest, zou de werkgever best mogen verlangen van de werknemer om een test te laten doen, is Berghuis zijn mening. ,,Doet een werknemer dat niet, en spant hij zich niet in om de duur van de quarantaine te verkorten, vind ik dat hij geen recht heeft op loon. De langere duur van de quarantaine komt dan voor eigen rekening van de werknemer. Dat zou ik zeker durven bepleiten en hebben we in het verleden al eens gedaan.’’ 

Interessant is ook als een werkgever zijn werknemers beloont voor het afnemen van een test, vult Berghuis aan. ,,Dat kan natuurlijk ook. Denk aan extra vakantiedagen of een bonus.’’  De advocaat voorspelt dat dit in de praktijk best eens kan gaan gebeuren. 

Het valt Berghuis op dat rechters vrij veel begrip hebben voor de situatie waarin sommige werkgevers verkeren. Als een werkgever wil dat werknemers zich om de zoveel tijd laten testen is het zaak daar tijdig en duidelijk over te communiceren. Mochten daar onderlinge geschillen over ontstaan, zal meestal in goed overleg naar een oplossing worden gezocht. ,,Mijn ervaring sinds corona is dat er heel goed invulling wordt gegeven aan zowel goed werknemer- als werkgeverschap. In de meeste situaties wordt ‘de pijn’ eerlijk verdeeld en komt er geen rechter aan te pas.’’

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: