Kun je nooit kiezen? Met dubben over onbeduidende details kom je nergens

We leven in een wereld van ongelofelijk veel aanbod, dacht ik laatst toen ik in de supermarkt voor het schap stond waar het gehele assortiment pindakaas stond uitgestald. Waar ik me uit mijn jeugd slechts twee soorten pindakaas ken (die mét of juist zónder stukjes) heeft er recentelijk een soort pinda-explosie plaatsgevonden in mijn buurtsuper. Ik kan kiezen uit pindakaas met stukjes choco, met de inmiddels verplichte karamel-zeezout, met kaneel en met stukjes zoute drop (oké, die laatste heb ik zelf bedacht, maar het had zomaar gekund). Een tsunami aan pindakaassoorten maakt het maken van een keuze inmiddels vrijwel onmogelijk.

Een enorm aanbod kent een risico: dat je ten prooi valt aan wat ze noemen tiny details exaggeration syndrome, oftewel: muggenziften voor gevorderden. Hiermee wordt het volgende bedoeld. Als je enorm veel aanbod hebt, en de aangeboden producten slechts in de details van elkaar verschillen, dan word je min of meer gedwongen om je ook over al die details het hoofd te breken. En dus ben je snel aan het dubben over iets dat op de keper beschouwd eigenlijk helemaal niet zoveel uitmaakt.

We hebben hier niet alleen last van in de supermarkt, maar ook op het werk. Natuurlijk is het leuk om uit driehonderd lunchcombinaties te kunnen kiezen in de bedrijfscafetaria, maar het doorploegen van die informatie kost bakken tijd. Bovendien zou je met de keuze uit slechts drie verschillende broodjes vermoedelijk ongeveer even blij zijn. En als je voor je jaarlijkse bijscholing een boekwerk van 100 pagina’s cursusaanbod door moet werken, wordt het aantrekkelijker om maar helemaal niet te kiezen.

We zijn niet veroordeeld tot dit soort muggenziften. Er zijn dingen die je kunt doen om jezelf uit deze vorm van detail-fetisjisme te denken. Voel je aan dat je misschien wel aan het dubben bent over een onzinnig detail, stel je dan de vraag: hoe belangrijk is dit nu écht voor me?, of: kan ik me morgen deze keuze überhaupt herinneren? Is het antwoord op deze vragen ‘niet’ of ‘nee’, dan zou het goed kunnen dat je inderdaad aan het muggenziften bent.

Als het weinig uitmaakt wat je kiest, hoef je daar dus ook geen kostbare tijd aan te besteden. Hak een knoop door, desnoods door een muntje op te gooien. Bevrijd jezelf van onzinnige keuzes die weinig opleveren en je alleen maar tijd kosten. Die tijd kun je immers een stuk beter besteden aan dingen die er écht toe doen.

Thijs Launspach is psycholoog en stress-expert. Hij schreef hierover het boek Fokking Druk (2018). 

Hoe het eigenlijk komt dat we gestrest raken, legt Thijs uit in deze video voor De Universiteit van Nederland:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!