Rechter Annemieke (50): ‘Ze vinden vaak dat wij rechters te soft zijn in het uitdelen van straffen’

,,Ik zit als rechter verschillende soorten zaken voor, waaronder strafrechtzaken. Als politierechter behandel ik in mijn eentje zaken waar aan de verdachte een maximale gevangenisstraf van één jaar gegeven kan worden. Zaken waar een hogere straf gegeven wordt, voor bijvoorbeeld ernstige delicten als doodslag of moord, worden behandeld door de meervoudige kamer. Dan ben ik een van drie rechters die over het vonnis moet beslissen.

Een zaak voor de meervoudige kamer kan veel tijd in beslag nemen omdat er vaak meerdere mensen gehoord moeten worden en er veel bewijs aan bod komt. Dat kan in totaal meerdere dagen in beslag nemen. In een dagdeel als politierechter behandel ik wel tien tot twintig zaken, je krijgt gemiddeld een kwartier de tijd per zaak.’’

,,Het is meestal goed te doen, en als er waarschijnlijk meer tijd nodig zal zijn - omdat er bijvoorbeeld een tolk ingezet moet worden, of er ook slachtoffers gebruik willen maken van hun spreekrecht - dan wordt daar rekening mee gehouden in de planning. Het bepalen van een passende straf is maar een deel van het werk, ik moet ook het gesprek aangaan met de verdachte en uitzoeken wat er precies gebeurd is, zodat voorkomen kan worden dat dit nog een keer gebeurt.’’

,,Nee, en dat recht hebben ze ook. Het is mijn taak om een sfeer te creëren in de rechtbank waarin een gesprek op gang kan komen. Maar iemand mag blijven zwijgen, iemand mag zelfs jokken. Ik moet daar doorheen zien te prikken. Als iemand niet de waarheid vertelt dan kan dat gevolgen hebben voor de hoogte van de straf. Maar als rechter moet ik altijd onbevooroordeeld zijn als ik een verdachte voor me krijg, ook als iemands verklaring op het eerste gezicht niet heel geloofwaardig lijkt. Het zou altijd kunnen dat diegene toch echt de waarheid spreekt en onschuldig is.’’

,,Het praten met de mensen en met de informatie die ik verzamel tot een vonnis komen waarbij zo goed mogelijk rekening gehouden wordt met het belang van maatschappij, slachtoffers en de verdachte zelf. Dat kan een lastige juridische puzzel zijn, maar juist die uitdaging maakt het werk zo interessant.’’

,,Mensen vinden er wel wat van, heb ik gemerkt. Ze vinden vaak dat wij rechters te soft zijn in het uitdelen van straffen. Terwijl we vergeleken met de landen om ons heen nog best streng zijn. Als het om een ernstig misdrijf gaat - met veel leed voor slachtoffers en schade voor de maatschappij - dan kunnen we niet anders dan celstraf geven, maar we geven vaak een werkstraf als dat kan. Veel mensen vinden werkstraffen niet zwaar genoeg. Maar uit onderzoek is gebleken dat iemand een werkstraf opleggen een betere kans geeft dat die persoon niet weer de fout in gaat.’’

,,Als je iemand gevangenisstraf geeft, dan heeft dat zeer grote gevolgen voor zijn of haar leven. Diegene raakt vaak zijn baan en woning kwijt, relaties worden verbroken. Als iemand dan uit de gevangenis komt maar niets meer over heeft, dan is er ook weinig motivatie om op het rechte pad te blijven. Met een werkstraf kan iemand beter aansluiting blijven houden met de maatschappij en toch boete doen. Er wordt vaak gedacht dat het een lichte straf is, maar mensen vergeten dat je die uren werk naast je baan moet doen. Vrije tijd heb je niet meer tot je de straf hebt volbracht.’’

,,Ik moet inderdaad veel zaken behandelen, soms moet ik de voorbereiding daarvoor in de avonduren of in het weekend doen. Maar zaken kunnen niet blijven liggen, het moet nu eenmaal gebeuren. Ik heb het er graag voor over. Ook die extra uren werk ik met veel plezier.’’

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: