Steven is sterrenkundige: ‘Hoe uniek het leven op aarde is, is nog steeds niet helemaal duidelijk’

Wat doe je precies?
,,Als astronoom - ook wel sterrenkundige - doe ik onderzoek naar sterren, planeten en andere objecten in het heelal. Je kan niet zo gemakkelijk een gecontroleerd experiment doen als in vele andere wetenschappen. Je neemt allerlei dingen waar en probeert te begrijpen wat er gebeurt en hoe het werkt.

Momenteel werk ik als manager van sterrenkundige instrumentatieprojecten bij de sterrenkundige afdeling van de Radboud Universiteit. Aan de ene kant kijk ik met collega-wetenschappers naar welke instrumenten zij nodig hebben voor hun onderzoek. Aan de andere kant werk ik samen met ingenieurs en andere experts die deze instrumenten moeten bouwen. Ik vorm de spil tussen onderzoek en instrumentatie.’’

Hoeveel hemellichamen heb je al ontdekt in je carrière?
,,Om eerlijk te zijn: ik weet het niet! Het is lastig om daar een getal op te plakken. Als je met een grote telescoop lang genoeg het heelal observeert, ontdek je sowieso nieuwe sterren, planeten en andere objecten. ‘Ontdekken’ is daarom geen doel op zich.’’

Hoe ben je in dit vak terechtgekomen?
,,Mijn fascinatie voor de sterrenhemel kwam pas toen ik in Leuven begon met mijn studie natuurkunde. Dan krijg je ook inleidingen in deelaspecten van natuurkunde, waaronder sterrenkunde. Dat sprak mij aan. Enerzijds omdat het heelal fascinerend is, anderzijds omdat ik minder had met de theoretische kanten van natuurkunde, zoals wiskunde.’’

Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit?
,,Om hemellichamen te observeren heb je een heldere hemel nodig met weinig lichtvervuiling. Dan kom je als snel uit bij dunbevolkte landen met goed weer. Zo was ik in september drie weken in Chili om een telescoop te ontwikkelen. Dan zit je op 2300 meter hoogte. Ik werk ook met collega’s in verschillende tijdzones, dus soms vergader ik ook ’s avonds. En als er in het weekend een telescoop kapot gaat, moet die gemaakt worden.’’

Wat vind je het leukst aan dit werk?
,,Het is fascinerend om bezig te zijn met grote vragen. Wat is een zwart gat? Hoeveel planeten zijn er buiten ons zonnestelsel? Is er buitenaards leven? Elke dag kun je je nieuwsgierigheid botvieren. Bovendien is de instrumentatiekant van sterrenkunde een hele multidisciplinaire omgeving; ik werk veel samen met specialisten en leer nog elke dag bij.’’

Is er ook iets minder leuk?
,,Financiering zoeken voor een onderzoek of de bouw van instrumenten is en blijft een noodzakelijk kwaad. Het is altijd lastig en vraagt veel tijd en energie. Als een aanvraag mislukt, dan geeft dat geen goed gevoel. Bovendien weet je dat je het daarna nog een keer moet proberen.’’

Welke vaardigheden heb je nodig om sterrenkundige te worden?
,,Als je aan de onderzoekskant wil zitten is het belangrijk dat je interesse hebt in wis- en natuurkunde. Je moet problemen kunnen analyseren en inzicht hebben in complexe zaken. Maar sterrenkunde is multidisciplinair. Als mensen mij vragen of ze iets in de sterrenkunde kunnen doen, zeg ik altijd dat er heel veel mogelijkheden zijn. Van technici tot juristen; de teams die samen het onderzoek mogelijk maken, zijn groot en divers.’’

Wat zie je eerder gebeuren: de ontdekking van buitenaards leven of een door de mens bemande vlucht naar Mars?
,,Ik zie het nut niet in van een bemande vlucht naar Mars. Ik vraag me af wat we bereiken met een bemande vlucht, wat we niet ook met een onbemande vlucht kunnen bereiken. Daarom hoop ik vurig dat de ontdekking van buitenaards leven eerder gaat plaatsvinden. We weten nu dat er ontzettend veel planeten zijn in het heelal. Hoe uniek het leven op aarde is, is nog steeds niet helemaal duidelijk. Buitenaards leven zou daarom echt een grote doorbraak betekenen.’’

Blijf je dit werk doen tot aan je pensioen?
,,Ik weet niet wat er nog op mijn pad gaat komen. Wel merk ik dat er veel interessante en uitdagende projecten langskomen waar ik graag aan mee werk. Zo zijn we nu bezig met de bouw van een telescoop in Namibië. Hoe zorg je ervoor dat niet alleen het instrument goed wordt gebouwd, maar ook dat het land er wat aan heeft? Ik zou het leuk vinden om me met dit soort vragen bezig te blijven houden.’’

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: