Veranderen wordt ons moeilijk gemaakt: ‘Heel wat partijen profiteren van onze slechte gewoontes’

Na alle decembertradities is er ook nog een traditie in januari: de dag dat je je goede voornemens niet meer volhield. Logisch, zeggen we dan. Gedragsverandering is ook heel moeilijk. Maar in hoeverre is dat echt zo en in hoeverre maken we dat onszelf en elkaar wijs?

Er zijn namelijk genoeg bewijzen dat we juist kampioen zijn in gedrag aanpassen. Laat mensen geld betalen voor een plastic tasje, en in no-time nemen ze hun eigen tas mee. Zet ze in een auto in Engeland en spontaan rijden ze aan de linkerkant. En maak gas krankzinnig duur en heel Nederland praat ineens over spouwmuurisolatie en elektrische dekentjes. Dingen die we leuk vinden, maar misschien niet zo goed voor ons zijn, pikken we ook razendsnel op. Niemand die 21 of 66 dagen moest oefenen Netflix te bingen. Doen we gewoon.

Waarom blijven goede gewoontes dan toch niet plakken? Dat komt doordat er op de weg naar ander gedrag heel veel verkeerslichten staan, en die moeten allemaal op groen staan. Stel: je wil voortaan elke dag een lunchwandelingetje doen. Dan moet je daarvoor gemotiveerd zijn, je moet het leuk vinden en weten wat je moet doen. Je kan een rondje uitstippelen en boterhammen van thuis meenemen om op te eten. Dit heb je allemaal zelf in de hand.

Maar wat we telkens maar lijken te vergeten is dat ook de omgeving zorgt dat gedragsverandering slaagt of niet. Stel nou dat je werkplek op een industrieterrein ligt waar je niet veilig kan wandelen. Dat je collega’s je telkens overhalen om gezellig met hen in de kantine te eten. Dat in jouw team vergaderingen steeds uitlopen tot na lunchtijd. Lastig he, gedragsverandering. Ja, wel als het je lastig wordt gemáákt.

Zo worden we steeds tegengewerkt. Er zijn heel wat partijen die profiteren van onze slechte gewoontes. Waarom zouden zij het supermarktaanbod gezond maken en vlees duurder, de fiets pakken aantrekkelijker maken en tabaksverkoop aan banden te leggen? ,,Misschien moet jij iets doen aan je wilskracht’’, zeggen ze tegen ons.

Veranderingen worden over jaren uitgesmeerd: ,,Mensen veranderen zó langzaam. Kan zomaar een generatie duren.’’ Volgens mij kan het veel sneller. Stop met het smoesje verkondigen dat gedragsverandering lastig is. Wat je baan of functie ook is: hoe kun jij mensen helpen om goede voornemens vol te houden?

Meer weten over psychologie en werk? Lees Chantals boeken Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn, 13 tips tegen perfectionisme (2021) en Ons feilbare denken op het werk (2018).

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: