Waarom het zo lekker is om een ander de schuld te geven
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de self-serving bias
Delen per e-mail
Ik weet niet waarom, maar de laatste tijd ben ik stikchagrijnig. Door de lockdown of het sombere weer; geen idee. Maar ik weet wel dat alles de schuld is van mijn vriend. Of ik nou vergeet boter te kopen, een deadline mis of mijn beschuit doormidden breekt en op de grond valt: ik weet het altijd zo te draaien dat het niet aan mij ligt.
Ik ben niet de enige. Ook anderen die ik spreek foeteren op partner, kinderen of desnoods de kat. En er zijn verschillende redenen voor. Je raakt er ten eerste je eigen ongemak en frustratie mee kwijt. De perfecte uitlaatklep voor mensen die graag mooi weer spelen, zogenaamd nooit boos zijn en hun gevoelens opkroppen, zoals ik.
Gevoel van controle
Iemand anders de schuld geven geeft je bovendien een gevoel van controle. Jij hoeft niks te veranderen, jij hebt niks verkeerd gedaan, jij bent oké. Sterker nog, je bent eigenlijk het slachtoffer. Geen enkele reden om kritisch naar je eigen gedrag te kijken.
Het is allemaal de schuld – nee, maar echt – van de zogeheten self-serving bias. Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden. Dat je te laat was voor die zoom-meeting kwam doordat die stomme computer natuurlijk weer allemaal updates moest draaien. Het is in feite een lieve denkfout, die ons wil beschermen.
Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden
Hele organisaties kunnen lijden aan een schuldcultuur. Het trekt van boven naar onderen en is superbesmettelijk, ontdekte hoogleraar management Nathaniel Fast. Als je leidinggevende graag met zijn vingertje wijst, doe jij dat ook sneller. Voor je het weet heb je een organisatie waarin iedereen zijn straatje schoonveegt en hele dossiers opbouwt om collega’s om hun oren te slaan. Gezellig? Niet bepaald. En ook nog eens contraproductief. Organisaties met een zondebokcultuur presteren slechter, omdat niemand risico durft te nemen om iets nieuws te doen.
Faalfeestje
Fast ontdekte ook dat je het beschuldigingsvirus kan stoppen. Mensen die zich zeker voelen van zichzelf raken niet besmet. Zij trekken geen muur van beschuldigen op om hun eigenwaarde te beschermen. Zijn conclusie: werk aan je zelfvertrouwen en geef het goede voorbeeld. En bedenk dat er zonder fouten geen vooruitgang is. Waarom niet een faalfeestje geven om te vieren hoeveel leermomenten er deze maand waren?
Meer weten over onze hersenen op de werkplek? Lees dan ook Chantals boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).
Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
column
Waarom de lockdown ons innovatiever maakt
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: creatief denken. -
PREMIUM
Poetsen beu? Peter bedacht dé oplossing voor kinderen (en gefrustreerde ouders): tandpasta-tabletten
De frustratie, elke dag. Twee minuten ’s ochtends, twee minuten ’s avonds. Tandenpoetsen met kleine kinderen kan af en toe een hels karwei zijn. Daar bedacht Peter Radix (44) uit Woerden iets op. Hij lanceert Fairytabs, een bedrijf in tandpastatabletten voor kinderen. -
PREMIUM
Robert neemt het bedrijf van zijn ouders over: ‘Ik moet ze betalen, maar het moet wel leuk blijven met Kerst’
Wie een van de klassieke voordeuren in Utrecht-Oost opent en een trap ziet met wauw-effect, weet bijna zeker dat dat het werk is van de familie Timmerman en hun team. Traplopers in ontelbare kleuren en smaken is wat ze verkopen. Binnenkort niet meer met z’n drieën, want Henri (66) en Ilona (64) zwaaien af en Robert (30) gaat op zijn manier door. Dankzij een beetje hulp van de provincie Utrecht. -
Steffan (34): ‘Ik zou het dubbele kunnen verdienen’
Hoeveel verdien je? Dat vragen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Steffan (34) werkt 26,5 uur per week als communicatiemedewerker voor een kunstinstelling. -
PREMIUMdrie doden
Zakenreis in Ghana eindigt in drama: Amsterdamse Stephany (33) en twee vrienden overlijden bij zware crash
De lichamen van de drie bevriende Nederlanders die vorige maand omkwamen bij een crash in Ghana, zijn aangekomen in Nederland. Dat bevestigt de vader van de 33-jarige Stephany Leonora, een van de slachtoffers, tegen deze nieuwssite. De in Amsterdam bekende interieurdesigner was in Ghana voor een zevendaagse zakentrip. ,,Door keihard te werken en de juiste scholing te volgen, heeft Stephany van haar passie haar droombaan kunnen maken”, stelt haar vader.
-
Waarom we allemaal een heel zwaar leven hebben
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de tegenwind/meewind-asymmetrie -
PREMIUM
Deze ontsmettingspalen zijn biologisch, halal én verzorgend voor je handen (en dus een enorm succes)
Normaal maken de medewerkers van Unifortes uit Strijen enorme wasmachines voor bedrijven, maar coronatijd heeft ze tijdelijk op een heel ander spoor gezet. Hun ontsmettingspalen met biologisch, halal én verzorgend spul erin vliegen als warme broodjes over de toonbank en staan inmiddels in meer dan twintig verschillende landen. ‘En geen droge, ruwe handen meer, hè.’ -
PREMIUM
Max (20) stapt in bedrijf zieke vader: ‘Aan ziekenhuisbed besloten hoe we het gingen doen’
De wereld van de familie Blanke staat eind 2019 volledig op z'n kop. Vader Robby (47) blijkt een ongeneeslijke vorm van kanker te hebben. Robby begon net aan zijn droom: de grootste detacheerder worden van technisch personeel in zijn regio, Salland. Aan het ziekenhuisbed besluit zoon Max (20) zonder twijfel te stoppen met zijn zorgopleiding om in het bedrijf van zijn vader te stappen. Een jaar later runnen ze samen het bedrijf, storten ze zich ook op elektrische laadpalen, zitten ze net in een nieuw kantoor en is het ziektebeeld van Robby positief.