Kijk vanavond even omhoog: er is een ‘superaardbeimaan’ te zien

De maan is, net als onze aarde, een groot rotsblok dat zelf geen licht geeft. En toch staat hij op vele nachten als een heldere stip aan de hemel. Dat komt omdat hij de stralen van de zon naar ons weerkaatst. Waar de maan zich precies bevindt ten opzichte van ons en de zon bepaalt hoeveel we van de lichte en donkere kant te zien krijgen. Dat zijn de ‘maanfasen’ of ‘schijngestalten’. De meest opvallende daarvan zijn ongetwijfeld de volle en nieuwe maan.

Bij volle maan, zoals vannacht, staat de volledige lichte kant van de maan naar ons gericht. Zo’n volle maan is op zich geen zeldzaam verschijnsel. Je ziet hem meerdere keren per jaar aan de hemel verschijnen. Maar de volle maan van 14 juni is ook een supermaan. Een fenomeen dat minder vaak voorkomt, gemiddeld zo’n drie à vier keer per jaar. Een supermaan is een volle maan die een klein beetje groter en helderder is dan een gewone volle maan. Dat komt doordat de afstand tussen de maan en de aarde niet altijd hetzelfde is. 

_{Lees verder onder de afbeelding}

De baan die de maan om de aarde aflegt is niet helemaal rond, maar heeft de vorm van een ellips, net zoals die van de planeten rond de zon. Soms staat de maan dus dichter bij de aarde en soms verder weg. De kortste afstand is het perigeum, en die is gemiddeld rond de 363.300 kilometer lang. Een maan die zich binnen de 90 procent van het perigeum bevindt, noemt men een ‘supermaan’. De grootste afstand is het apogeum en bedraagt gemiddeld rond de 405.500 kilometer. In dit geval spreekt men van een micromaan. Supermaan, gewone volle maan, of micromaan... je zal het verschil niet bewust opmerken als je naar boven kijkt. De helderheid en grootte van deze verschillende volle manen verschillen hier niet genoeg voor. 

Maar waarom lijkt een volle maan dan soms groter? Dit noemen wetenschappers de ‘maanillusie’, een optische illusie veroorzaakt door onze hersenen wanneer de maan vlak boven de horizon hangt. Die beoordelen en bepalen hoe groot of klein een object (zoals de maan) is door het te vergelijken met andere bekende dingen. De maan is altijd 'ongeveer' even groot. Maar komt hij op langs een huis dat ver weg staat en klein is, dan lijkt hij groter in vergelijking met wanneer hij opkomt langs een huis dat dichtbij staat en groot is. Puur gezichtsbedrog dus.

De naam ‘aardbeimaan’ voor de volle maan in juni betekent niet dat deze volle maan de kleur van een aardbei heeft. Hij kreeg deze naam omdat het de eerste volle maan is van de meteorologische zomer die op 1 juni begon. Tijdens de maand juni oogst men in het noordoosten van de Verenigde Staten immers aardbeien. Soms wordt deze volle maan ook wel eens de roosmaan genoemd omdat de rozen dan in bloei staan. 

De maan kan wel die karakteristieke geeloranje kleur hebben als hij dicht bij de horizon staat. Deze kleur ontstaat doordat het maanlicht door een relatief dikke laag atmosfeer heen moet voordat het het aardoppervlak bereikt. Het blauwe licht wordt onderweg verstrooid, waardoor het vooral het rode licht is dat op ons oog valt.

Een supermaan levert vaak mooie beelden op: