Forse stijging afvalstoffenheffing zorgt voor hogere woonlasten

Huurders betalen gemiddeld 8 procent meer, mensen die een huis bezitten en daar ook in wonen 6,2 procent. Dat is het meeste in jaren en meer dan de stijging van het algemene prijspeil (inflatie), die 1,4 procent bedraagt. 

In een eerder onderzoek van Vereniging Eigen Huis kwam ook al naar voren dat de lasten stijgen, al was dat een andere steekproef en werd gewerkt met verwachtingen. ,,Wij hebben gekeken naar de door gemeenteraden vastgestelde tarieven”, stelt COELO-onderzoeker Corine Hoeben van de Rijksuniversiteit Groningen. ,,Later volgt nog onderzoek naar andere gemeenten, maar in de 40 grootste gemeenten woont zo'n 40 procent van de Nederlanders.”

Huishoudens van meerdere personen in een koophuis betalen gemiddeld 774 euro per jaar aan gemeentelijke woonlasten, die bestaan uit de onroerendezaakbelasting, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Dat is 45 euro meer dan een jaar eerder. Huurders zijn gemiddeld 390 euro kwijt, 29 euro meer dan een jaar eerder. Zij moeten afvalstoffenheffing en in sommige gemeenten rioolheffing betalen. In absolute euro's zijn huurders minder kwijt, maar het is aannemelijk dat de ozb in ieder geval in de vrije sector wordt doorberekend in de huurprijs, want verhuurders betalen wél ozb en de huren zijn de laatste jaren hard gestegen. 

Dat de afvalstoffenheffing fors hoger uitpakt dan vorig jaar, heeft meerdere redenen, stelt onderzoeker Hoeben. ,,Er zijn gemeenten die een aflopend contract hadden met de dienst die voor hen het afval ophaalt en verwerkt. In een nieuw contract moeten zij meer betalen en dat wordt doorberekend aan inwoners. In andere gemeenten wordt fors geïnvesteerd in recycling. Op den duur levert dat misschien een besparing op, maar die investering zit in de afvalstoffenheffing, die overigens maximaal kostendekkend mag zijn. Tot slot zijn er gemeenten die voorheen nog geld uit hun reserves gebruikten voor afvalverwerking. Die reserves raken op een gegeven moment op. Dat kan ook te maken hebben met het feit dat het Rijk de afvalbelasting een aantal jaar geleden heeft verhoogd.”

Over de ozb-verhoging is Hoeben genuanceerd. ,,Het is wel degelijk een verhoging voor huiseigenaren, maar ik had gezien de problematiek die bij gemeenten speelt op het gebied van corona en zorgtaken een sterkere stijging verwacht. Als je Amsterdam weglaat, dat de ozb met 22 procent moet verhogen omdat er dankzij corona minder geld is opgehaald aan toeristenbelasting en parkeergeld, is de gemiddelde ozb-verhoging in 39 gemeenten 2,9 procent. Dankzij Amsterdam zit het gemiddelde voor veertig gemeenten op 5,2 procent.”

Hoeben benadrukt dat je niet alleen naar percentages moet kijken, maar vooral naar euro's. ,,Uiteindelijk draait het om de totale belastingdruk voor huishoudens. Op loonstrookjes houden werkenden enkele tientjes meer geld over per maand. De belastingverhogingen bij gemeenten zijn gemiddeld enkele tientjes per jaar. Per saldo gaan de meeste huishoudens er dus niet op achteruit.”

Wel zijn er grote verschillen tussen gemeenten. In Arnhem gaan de vaste lasten omlaag, maar zijn de kosten per afvalzak gestegen. En in Amsterdam stijgt de ozb weliswaar 22 procent, maar daarmee blijft de belasting voor huiseigenaren nog altijd ver onder het gemiddelde. Alleen in Den Haag ligt de ozb nog lager, van de veertig gemeenten die het COELO onder de loep nam. ,,Het gemiddelde zegt niet alles. Inwoners doen er goed aan te kijken wat er in hun specifieke situatie verandert”, aldus Hoeben.