Tuinarchitect Gerard Overbeek in zijn tuin. © Rianne den Balvert

Watervriendelijke tuin: zo zorg je voor biodiversiteit én houd je regenwater vast

TuintipsTuinbranche Nederland heeft de maand april uitgeroepen tot maand van de watervriendelijke tuin. In zo’n tuin tuin vang je het regenwater op om al het groen in je tuin fris te houden. Grote vraag is: hoe leg je een watervriendelijke tuin aan?

Eelco Brandes 16-04-19, 11:56 Bron: AD Groene Hart

Deze maand wil de tuinbranche vooral laten zien dat het makkelijk is om je tuin water- en natuurvriendelijk te maken. Een watervriendelijke tuin heeft namelijk maar een klein beetje met water te maken en veel meer met de vraag hoe samen te werken met de natuur voor een mooie en milieuvriendelijke tuin. Een groen dak plaatsen, een groene gevel, regenwater gebruiken voor de bewatering of een diervriendelijke tuin zijn maar een paar voorbeelden van wat er allemaal mogelijk is.

Tuinadviseur en -architect Geral Overbeek uit Woerden vindt dat er in de tuin ruimte moet zijn voor natuur. ,,Samenwerken met de natuur is belangrijk om watervriendelijk te tuinieren.”

Bodem

Overbeek zit al dertig jaar in het vak en heeft aan veel verschillende soorten tuinen gewerkt. ,,Mensen bestraten tegenwoordig heel gemakkelijk hun tuin. Als je zo’n 50 tot 60 procent van je tuin bestraat kan het water al niet meer goed de grond in zakken en kunnen belangrijke voedingstoffen voor planten niet goed meer in de bodem komen.”

De tuinexpert vindt het jammer dat mensen vaak denken dat het veel werk is om een tuin te onderhouden. ,,Als je vooraf een goede planning maakt en de juiste planten selecteert dan heb je weinig onkruid en weinig onderhoud.”

Slakken niet vergiftigen

Ook als je je tuin toch wil bestraten zijn er oplossingen om hem watervriendelijk te maken
Geral Overbeek, Tuinadviseur en -architect

De natuur onderhoudt zichzelf, volgens Overbeek. Neem bijvoorbeeld de slak. Vaak wordt deze gezien als een vies beestje dat zo snel mogelijk de tuin uit moet. Maar dat moet je volgens Overbeek juist niet gaan doen. ,,Als je slakken weg wilt hebben dan heb je korrels met vergif. Die korrels maken geen onderscheid tussen slakken. Sommige slakken eten de ‘slechte’ slakken op en beschermen je tuin. Maar als die slakken ook die korrels eten gaan ze dood en verstoor je het evenwicht.”

Als de tuin vogelvriendelijk wordt gemaakt dan zorg je ook voor natuurlijk onderhoud. Vogels leven van larven en ander kleine beestjes die de planten aantasten.

Vogelnestjes

Het is belangrijk dat je vogels de ruimte geeft in de tuin, vindt Overbeek. © Shutterstock

Overbeek vindt het belangrijk dat er ruimte in de tuin is voor vogels. ,,Wat je bijvoorbeeld kunt doen is op je groene dak dat je laat aanleggen vogelnestjes plaatsen. Het dak is zeker sterk genoeg om dat aan te kunnen en de vogels die zich gaan nestelen beschermen ook je tuin. Dat groene dak heeft dan ook een extra pluspunt waar je in huis voordeel van hebt. ,,Een groen dak isoleert namelijk heel goed”, legt Overbeek uit. ,,Daardoor blijft je huis in de winter goed warm. In de zomer heeft het een verkoelende functie. Het gras houdt veel water vast en verkoelt je huis.”

Veel gemeenten willen de inwoners motiveren om hun tuin watervriendelijk te maken. De gemeente Woerden heeft bijvoorbeeld subsidies voor groene daken en het afkoppelen van de regenpijp. ,,Voor het aanleggen van een groen dak wordt een percentage per vierkante meter betaald door de gemeente. Ook het afkoppelen van de regenpijp en naar een waterton verleggen wordt gedeeltelijk gesubsidieerd.”

Overbeek heeft zelf ook een groen dak aan laten leggen; daar heeft hij weinig onderhoud aan. ,,Ik moet het groene dak één keer per jaar even nalopen. Daar kunnen namelijk ook bomen en struiken op groeien. Je wilt natuurlijk niet hebben dat er een eik of berkenboom op je dak staat”, zegt hij lachend. ,,Tijdens een vakantie in Noorwegen heb ik dat wel een keer gezien. Dat ziet er heel apart uit zo’n boom op een huis.”

Helpen

Het is belangrijk om de natuur te helpen. Maar dat moet dan wel op een goede manier gebeuren. Gifstoffen maken de beestjes dood die de planten kapot maken maar ook beestjes die goed zijn voor je tuin. ,,Gewasbescherming noemen ze het”, legt Overbeek uit. ,,Maar eigenlijk is het heel slecht voor de natuur. Als het bijvoorbeeld op een plant terechtkomt waar bijen honing uit halen dan krijgen de bijen het binnen. Kleine hoeveelheden zijn nog niet zo’n probleem. Maar als ze naar meerdere planten gaan hoopt die hoeveelheid zich alleen maar op en gaan ze dood.”

Gewasbescherming noemen ze het, maar eigenlijk is het heel slecht voor de natuur

Doordat de bijen doodgaan kunnen ze de zaden van de planten niet verder gaan verspreiden, die planten kunnen dan niet op andere plekken groeien en zullen uitsterven. De biodiversiteit wordt dan verstoord. Maar je kunt ook meehelpen aan een grote biodiversiteit. Door middel van een groene gevel bijvoorbeeld.

Profijt

De groene gevel, ook wel groene wand genoemd, is een goede oplossing om mee te helpen aan de biodiversiteit vindt de tuinadviseur. ,,Met een groene gevel kun je heel veel kanten uit. Je kunt er bijvoorbeeld veel exotische planten in aanbrengen waardoor je weer nieuwe vogels, vlinders en andere dieren naar jou huis lokt. Daar heb niet alleen jij profijt van maar ook in de wijde omgeving van je huis zullen ze dan actief worden.” Een groene gevel komt steeds vaker voor, signaleert Overbeek. ,,Omdat het veel water vasthoudt is er weinig tot geen onderhoud aan en is het tegelijk ook isolerend.’'

Je kunt regenwater opvangen in een ton en dat water later gebruiken om de tuin te sproeien. Dan heb je ook minder snel wateroverlast. © Shutterstock

Er zijn dus heel veel mogelijkheden. En zoals bij veel doe-het-zelfprojecten zal het voor velen klinken alsof het eigenlijk onmogelijk is om je tuin zelf watervriendelijk te maken. Maar dat is niet zo volgens Overbeek. ,,Ook als je je tuin toch nog wil bestraten zijn er oplossingen om hem watervriendelijk te maken. Er zijn schuimblokken voor onder je tegels die het water dat door de voegen komt vasthouden en zo de voedingsstofrijke grond voorzien van water.”

Waterton

Deze blokken zijn gemakkelijk zelf aan te brengen en maken de tuin gelijk een stuk watervriendelijker. Ook een waterton hoeft niet per se om water op te vangen. ,,Een ton neemt vaak veel ruimte in beslag. Dat staat vaak ook niet zo mooi. Ik werk samen met Rainwinner, dat is een bedrijf dat een schutting van kunststof heeft ontworpen die het regenwater opvangt. Daardoor wordt je waterton eigenlijk onderdeel van je tuin.”

Op de website van de Nederlandse Tuinbranche staat een handboek met daarin 19 uitgebreide stappen om je tuin watervriendelijk te maken. ,,Het is handig om deze te gebruiken tijdens het plannen van je tuin”, vertelt Overbeek. ,,Zo ga je goed voorbereid aan de slag. Hoef je het maar één keer aan te planten en kun je er nog jaren van genieten.”